۱. چگونگی مراقبت از رایانه در برابر بدافزارها و هکرها

به هنگام شده2010

این راهنما دیگر به‌روز نمی‌شود

یکی از گام‌های اساسی برای بالا بردن ضریب امنیت رایانه، صرف نظر از آن که چه کاری با آن انجام می‌دهید، مراقبت و حفظ سلامت آن است. بنابراین پیش از آن که نگران گذاشتن رمز عبور مطمئن، پاکسازی کامل و چگونگی برقراری ارتباطات محرمانه از طریق رایانه‌ی خود باشید، بهتر است از میزان آمادگی آن در برابر حمله‌ی هکرها یا آلوده شدن به نرم‌افزارهای موذی مانند ویروس‌ها و جاسوس‌افزارها که اصطلاحاً بدافزار نامیده می‌شوند، اطمینان حاصل کنید. در غیر این صورت، انجام سایر اقدام‌های پیش‌گیرانه‌ی امنیتی، فایده‌ای ندارد. درست مانند آن که، دزد در خانه باشد و شما تازه نگران آن باشید که آیا درب خانه را قفل کرده‌اید یا نه! یا آن که در زیرزمین خانه به دنبال دزد بگردید، اما درب خانه را باز گذاشته باشید.

در این فصل، با چگونگی مراقبت از رایانه‌ی خود و استفاده از نرم‌افزارهایی چون Spybot، Avast و Comodo Firewall آشنا خواهید شد. کابرد این ابزارها شما را در برابر خطرهای دائمی ناشی از بدافزارها و هکرها مصون می‌کند. نرم‌افزارهایی که در این فصل به شما توصیه می‌شود، تحت سیستم عامل ویندوز، که بیش‌ترین میزان آسیب‌پذیری در برابر تهدیدات مختلف را دارد، کار می‌کنند. منتها کاربران سیستم‌های عاملی چون GNU/Linux و OSX نیز در معرض چنین خطراتی قرار دارند و باید به روش‌های پیشنهادی که در ادامه به آن‌ها پرداخته می‌شود، توجه کنند.

سامان یک فعال حقوق بشر در یکی از شهرهای ایران است. او دو فرزند نوجوان به نام‌های رعنا و بهروز دارد که پیشنهاد کرده‌اند به او در کارهای روزمره‌ای که با رایانه‌اش دارد، کمک کنند. آن‌ها بعد از دیدن وضع رایانه‌ی پدرشان، به او پیشنهاد می‌کنند که به وی شیوه‌های مقدماتی سالم و کاربردی نگاه داشتنش را نشانش دهند. سامان هم‌چنین علاقمند است درباره‌ی نرم‌افزارهای آزاد و بازمتن اطلاعات کسب کند چون شنیده است که این گزینه‌ها امن‌تر از بقیه هستند. او از فرزندانش در این مورد سوال می‌کند.

آن‌چه در در این فصل می‌آموزید

  • با برخی خطراتی که از جانب بدافزارها حریم شخصی و رایانه‌ی شما تهدید می‌کند، آشنا خواهید شد، و هم‌چنین در مورد تثبیت امنیت رایانه‌ی خود و میزان کارآیی برخی نرم‌افزارهای امنیتی اطلاعات بیشتری به دست خواهید آورد.
  • چگونه می‌توان با به کارگیری برخی از این ابزارها، آمادگی لازم در برابر خطرهای این چنینی را به دست آورید.
  • چگونه با به‌روز-رسانی منظم و به موقع، ضریب امنیت رایانه‌ی خود بالا ببرید.
  • چرا باید از نرم‌افزارهای آزاد و نرم‌افزارهای متن باز برای رفع مشکلات مربوط به انقضای تاریخ حق مؤلف یا مسئله‌ی کپی‌های غیر مجاز، استفاده کرد و چگونه می‌توان با کمک آن‌ها بر میزان امنیت رایانه افزود.

ویروس‌ها

ویروس‌ها را به روش‌های مختلفی می‌توان طبقه‌بندی کرد. هر یک از این روش‌ها دارای گروه‌بندی‌های جذاب خود هستند. کرم‌ها، ابر-ویروس‌ها، اسب‌های تروا (تروجان‌ها)، و پنهان‌افزارها از جمله گونه‌های معروف و شناخته شده‌ی ویروس‌ها هستند. بسیاری از ویروس‌ها درشبکه‌ی اینترنت پراکنده‌اند و از طریق تارنماهای آلوده یا راه‌های دیگر، رایانه‌های بی‌دفاع را هدف گرفته و آلوده می‌سازند. برخی دیگر از ویروس‌ها از طریق رسانه‌های قابل حمل مانند حافظه‌های USB و سخت‌دیسک‌های سیار (هارد اکسترنال) که امکان نوشتن و برداشتن اطلاعات از روی آن‌ها وجود دارد، به رایانه‌ها منتقل می‌شوند. این ویروس‌ها هم‌چنین قادرندا کنترل رایانه‌ی شما را به دست گرفته و از آن برای حمله به رایانه‌های دیگر استفاده کنند. خوشبختانه نرم‌افزارهای ضد ویروس گوناگونی وجود دارند که با کمک آن‌ها می‌توانید از رایانه‌ی خود و افرادی که با آن‌ها در ارتباط هستید، در برابر این‌گونه تهدیدها دفاع کنید.

نرم‌افزارهای ضد ویروس (آنتی ویروس‌ها)

Avast یکی از ضد ویروس‌های خوب و در عین حال رایگان است که تحت سیستم عامل ویندوز و مک کار می‌کند. کار با این نرم‌افزار ساده هست، مرتبا به‌روز-رسانی شده، و جزء ضد ویروس‌های مورد تأیید متخصصین است. برای استفاده‌ی مداوم از این ضد ویروس باید هر چهارده ماه، یک بار ثبت نام کنید. ثبت نام، به‌روز شدن و خود نرم‌افزار کاملاً رایگان می‌باشند.

صفحه‌ی راهنمای دستی Avast

برنامه های ضد ویروس تجاری مختلف دیگری نیز وجود دارد که از آنها می توان به عنوان جایگزین Avast استفاده کرد. Clam Win، ضد ویروسی از نوع نرم افزارهای آزاد و متن باز است. اگر چه این نرم‌افزار فاقد برخی ویژگی‌های ضد ویروس‌های متداول هست اما مزیت عمده‌ی آن در این است که حتی از روی حافظه های USB قابل اجراست. بدین ترتیب حتا در مورد رایانه‌هایی که اجازه‌ی نصب نرم‌افزار در آن‌ها را ندارید، می‌توانید از Clam Win نصب شده بر روی USB برای ویروس‌یابی استفاده کنید.

نکته‌هایی در مورد استفاده از ضد ویروس‌ها

  • هرگز دو برنامه‌ی مختلف ضد ویروس را به طور همزمان اجرا نکنید. این کار ممکن است سرعت رایانه‌ی شما را به شدت کاهش داده یا حتا آن را به طور کامل از کار بیاندازد. همواره پیش از نصب ضد ویروس جدید، برنامه ضد ویروس قبلی را از روی رایانه‌تان پاک کنید.
  • دقت کنید که ضد ویروس شما دارای امکان به‌روز-رسانی باشد. معمولاً زمانی که رایانه‌ی جدیدی می‌خرید نرم‌افزارهای مختلف از جمله ضد ویروس از قبل بر روی آن نصب شده است. استفاده و به‌روز شدن بسیاری از این برنامه‌ها مستلزم آن است که به تارنمای مربوط به آن مراجعه و ثبت نام کنید حتا در مواردی باید برای استفاده‌ی مداوم از یک برنامه‌ی خاص مبلغی را نیز پرداخت نمایید، در غیر این صورت به‌روز-رسانی نرم‌افزا رپس از مدتی متوقف می‌شود. نرم‌افزارهایی که در این‌جا به شما معرفی می‌شوند، به طور رایگان به‌روز-رسانی می‌شوند.
  • مطمئن شوید که ضد ویروس شما به‌روز رسانی می‌شود. هر روز ویروس‌های جدیدی نوشته و در سطح اینترنت و رایانه پخش می‌شوند. چنان‌چه ضد ویروس شما فاقد توان دفاعی لازم برای مقابله با ویروس‌های جدید باشد، به سرعت در برابر حمله آن‌ها آسیب‌پذیز می‌گردد.
  • اگر ضد ویروس شما دارای امکان «ویروس‌یابی فعال (always on)» است، همواره آن را در حالت فعال قرار دهید. در ضد ویروس‌های مختلف اسامی متفاوتی بر روی این ویژگی گذاشته شده است اما اکثر آن‌ها چنین امکانی را در اختیار کاربر قرار می‌دهند. این امکان ممکن است با نام‌هایی چون «Realtime Protection»، «اResident Protection»، یا امثال آن شناخته شود. ضد ویروس Avast نیز دارای چنین امکانی است که به آن «Resident Scanner» گفته می‌شود. برای اطلاعات بیشتر در این مورد به بخش ۳.۲.۱ راهنمای دستی Avast مراجعه کنید.
  • فایل‌های موجود بر روی رایانه‌ی خود را به طور دوره‌ای پویش (اسکن) کنید. لازم نیست که این عمل به طور روزانه انجام شود (خصوصا اگر همان طور که در بالا شرح داده شد، ضد ویروس شما دارای امکان «always on» باشد). اما ضروری است که هر از چند گاهی این کار را انجام دهید. ضرورت انجام پویش فایل‌های رایانه بستگی به شرایط شما دارد از قبیل:
  • آیا اخیراً با رایانه‌ی خود به شبکه‌ای ناشناس وصل شده‌اید؟
  • حافظه‌ی USB خود را تازگی به چه فرد یا افرادی امانت داده‌اید؟
  • آیا تازگی رایانامه‌ (ایمیل) با فایل‌های پیوست مشکوک دریافت می‌کنید؟ آیا فرد دیگری از اهالی منزل یا محل کار شما اخیراً دچار مشکل ویروس رایانه‌ای بوده است؟ برای درک اطلاعات بیشتر در مود بهترین روش پویش فایل‌ها به راهنمای دستی Avast مراجعه کنید.

نکته‌هایی در مورد پیشگیری از آلوده شدن به ویروس

  • در مورد بازکردن فایل‌های پیوست رایانامه‌ها، هر گونه فایل دریافتی (مثلا از طریق پیام فوری، MSN، Skype و غیره) یا فایل هایی که از اینترنت دانلود می کند، بسیار احتیاط کنید. توصیه می‌شود که از باز کردن فایل‌هایی که از منابع ناشناس برای شما فرستاده شده است، خودداری کنید. اگر مجبور به باز کردن این فایل‌ها هستید، باید ابتدا آن‌ها را در پوشه‌ای بر روی رایانه‌ی خود ذخیره کنید و به جای دو بار-کلیک روی آن، پس از باز کردن برنامه کاربردی مربوط به آن (مانند Microsoft Word یا Adobe Acrobat)، با استفاده از گزینه‌ی Open در منوی File برنامه، فایل پیوست را -که در پوشه‌ای ذخیره کردید- باز کنید. در این صورت خطر آلودگی ویروسی را پایین‌تر می‌آید.
  • توصیه می‌شود پیش از آن که از دیسک‌های قابل حملی چون CD و DVD و Blue-Ray یا حافظه‌های USB در رایانه‌ی خود استفاده کنید به خطرهای احتمالی استفاده از آن‌ها بیاندیشید. اول از همه باید مطمئن شود که ضد ویروس شما آخرین به‌روزها را دارد و در موقعیت «always on» قرار داشته باشد. هم‌چنین بهتر آن است که امکان «Auto Play» سیستم عامل‌تان را غیر فعال کنید، زیرا ویروس‌ها با سوء استفاده از آن می‌توانند رایانه‌ی شما را آلوده کنند. برای غیر فعال کردن Auto Play در ویندوز XP ابتدا وارد قسمت My Computer شوید. بر روی درایو CD یا DVD راست-کلیک کنید، سپس در منوی ظاهر شده گزینه‌ی Properties را انتخاب نموده و بر روی برگه‌ی Auto Play کلیک کنید. سپس در مورد انواع مختلف محتوای دیسک، گزینه‌ی Take no action یا Prompt me each time to choose an action را انتخاب کنید و بر روی OK کلیک کنید.
  • یکی دیگر از نکات لازم برای پیش‌گیری از ویروس‌ها، استفاده از نرم‌افزارهای رایگان و متن باز به جای برنامه‌های دارای حق مؤلف است. این نرم‌افزارها اغلب از امنیت بیشتری برخوردار بوده و ویروس‌نویسان تمایل کمتری به هدف قراردادن آن‌ها دارند.

سامان: من در رایانه‌ام یک برنامه‌ی ضد ویروس دارم و آن را به طور مرتب برای پویش اجرا می‌کنم، در نتیجه فکر می‌کنم رایانه‌ام عاری از ویروس و بدافزارها باشد، درست است؟

رعنا: راستش را بخواهید، صرف داشتن برنامه ضد ویروس، کافی نیست. شما باید رایانه‌تان را در برابر جاسوس‌افزارها و هکرها نیز مقاوم کنید. بنابراین به دو یا چند برنامه دیگر نیازمندید.

جاسوس‌افزارها

جاسوس‌افزارها به گروهی از بدافزارها گفته می‌شود که اعمالی را که با استفاده از رایانه انجام می‌دهید و هم‌چنین صفحه‌های وبی که بازدید می‌کنید را ردیابی کرده و اطلاعات آن‌ها را برای فرد یا افرادی که اجازه‌ی دست‌رسی به آن اطلاعات را ندارند، ارسال می‌کند. یک جاسوس‌افزار می‌تواند حروفی را که با صفحه‌کلید تایپ می‌کنید، حرکت‌های ماوس، صفحه‌های وب بازدیدشده و مواردی از این دست را ثبت کند. در نتیجه، این برنامه‌ها قادرند امنیت رایانه‌ی شما با خطری جدی رو به رو کنند و اطلاعات محرمانه، شخصی و کاری شما و افراد مرتبط با شما را برای دیگران بفرستند. راه‌های آلوده شدن به جاسوس‌افزارها عمدتا مشابه با آلودگی‌های ویروسی است. بنابراین بسیاری از نکاتی که پیش از این در مورد مقابله با ویروس‌ها به آن‌ها اشاره شد، به این گروه از بدافزارها نیز تعمیم پیدا می‌کند. از آن‌جایی که عامل اصلی آلودگی به جاسوس‌افزارها مشاهده‌ی صفحه‌های وب آلوده است، بنابراین توصیه می‌شود در مورد تارنماهایی که به آن‌ها مراجعه می‌کنید دقت و احتیاط بیش‌تری به خرج داده، و مطمئن شوید که تنظیم‌های مرورگر شما دارای امنیت لازم هست.

سامان: این حرف‌ها من را به یاد فیلم‌های جاسوسی می‌اندازد، آیا رایانه‌ی من واقعاً به جاسوس‌افزار آلوده می‌شود؟

بهروز: باور بکنید یا نه، این امر بسیار محتمل است. حتا اگر برنامه‌هایی که از اینترنت بارگذاری (دانلود) می‌کنید رایانه‌تان را آلوده نکرده باشند، به احتمال قوی حداقل یکی از تارنماهایی که بازدید کرده‌اید ممکن است جاسوس‌افزار را به رایانه‌ی شما منتقل کرده باشد. این واقعیت که رایانه‌ی شما مبتنی بر سیستم عامل ویندوز است و برای مرور اینترنت از برنامه اینترنت اکسپلورر استفاده می‌کنید، احتمال آلودگی را بالاتر هم می‌برد. اگر تا به حال رایانه‌تان برای یافتن جاسوس‌افزار پویش (اسکن) نکرده‌اید، مطمئناً پس از پویش از تعداد جاسوس‌افزارهایی که بدون اطلاع شما بر روی رایانه‌تان نصب شده‌اند متعجب خواهید شد.

نرم افزارهای ضد جاسوس‌افزار

این برنامه‌ها رایانه‌ی شما را در برابر تهدید جاسوس‌افزارها محافظت می‌کنند. Spybot یکی از این نوع برنامه‌ها است که در شناسایی و ریشه‌کن کردن آن دسته از بدافزارهایی که از دید ضد ویروس‌ها پنهان می‌مانند، بسیار موفق عمل می‌کند. توجه داشته باشید که همانند ضد ویروس‌ها، به‌روز نگه داشتن ضد جاسوس‌افزارهایی مانند Spybot و انجام پویش‌های منظم از اهمیت زیادی برخوردار است.

صفحه‌ی راهنمای دستی Spybot.

نکته‌هایی در مورد پیشگیری از آلوده شدن به جاسوس‌افزارها

  • در هنگام وب‌گردی کاملاً هشیار باشید. اگر در هنگام بازدید از تارنماهای خاص پنجره‌هایی به طور ناخواسته ظاهر شدند، قبل از آن که بر روی Yes یا OK کلیک کنید، آن‌ها را با دقت بخوانید. برای بستن چنین پنجره‌های مشکوکی، به جای کلیک کردن روی Cancel، روی ضربدر گوشه‌ی بالا و سمت راست آن پنجره کلیک کنید. چرا که برخی اوقات این پنجره‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند، که فشار دادن Cancel در‌ واقع باعث نصب غیر مجاز جاسوس‌افزار بر روی رایانه‌ی شما می شود.
  • گاهی اوقات در لابه‌لای صفحه‌های وبی که مشاهده می‌کنید، برنامه‌های بالقوه خطرناکی وجود دارند که ممکن است به طور ناخواسته بر روی رایانه‌ی شما نصب شوند. برای جلوگیری از این اتفاق باید ضریب امنیتی مرورگر خود را بالا ببرید. اگر از مرورگر Mozilla Firefox استفاده می‌کنید، نصب افزونه‌ی NoScript این کار را برای شما انجام می‌دهد. در این رابطه در بخش چهارم: راهنمای دستی Firefox اطلاعات بیشتری ارائه شده است.
  • اگر نصب این‌گونه برنامه‌های بالقوه مخرب از جانب تارنماهای مشکوک به شما پیشنهاد شد، از پذیرش و اجرای آن‌ها جدا خودداری کنید.

سامان: من شنیده‌ام که برنامه‌هایی مثل Java Applets و ActiveX Control یک طورهایی ممکن است خطرناک باشند، اما اصلاً نمی‌دانم که این برنامه چی هستند و به چه درد می‌خورند.

رعنا: این‌ها در‌ واقع دو نمونه از یک چیز واحد هستند: برنامه‌های کوچکی که مرورگر وب به همراه صفحه‌هایی که در حال بازدید آن‌ها هستید، بارگزاری می‌کند. طراحان وب از این برنامه‌ها برای خلق و ایجاد تارنماهای پیچیده‌ی چند رسانه‌ای استفاده می‌کنند. برنامه‌های این چنینی برای منتقل کردن ویروس و جاسوس‌افزار به رایانه کاربران نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. لازم به ذکر است که اگر افزونه‌ی NoScript را نصب کنید و به طرز صحیح از آن استفاده کنید هیچ خطری از جانب این‌گونه برنامه‌ها شما را تهدید نخواهد کرد.

دیواره های آتش (Firerwalls)

دیواره آتش یا فایروال اولین برنامه رایانه شماست که بر اطلاعات ورودی از اینترنت نظاره می کند. همچنین این برنامه آخرین شاهد هرگونه اطلاعات خروجی از رایانه نیز هست. فایروال بمثابه فردی است که به نگهبانی درب ورودی یک ساختمان گماشته شده و مسوول کنترل ورود و خروج افراد می باشد. فایروال، تمامی اطلاعات ورودی و خروجی را دریافت ، بررسی و در مورد چگونگی عمل با آن‌ها تصمیم می گیرد. مجهز بودن به امکانات دفاعی لازم خصوصا در مواقع ارتباط اینترنتی مشکوک و اتصال به شبکه های محلی نامطمئن، اهمیت بسیاری دارد. چراکه عدم وجود سپر دفاعی در هریک از این موارد به هکرها و برنامه‌های ویروسی این فرصت را می‌دهد که براحتی به رایانه شما دست یازند. کنترل سیر خروج اطلاعات از رایانه نیز از اهمیتی مشابه برخوردار است.

یک فایروال خوب به شما امکان می‌دهد تا برای هریک از برنامه‌های موجود بر روی رایانه خود، دارای گزینه «اجازه دسترسی» باشید یا به عبارتی، سطح دسترسی را برای آن‌ها تعیین کنید. هنگامی برنامه‌ای سعی دارد تا فراتر از سطح دسترسی تعیین شده، با جهان خارج ارتباط برقرار کند، فایروال مانع از برقراری این ارتباط شده و با نمایش پنجره اخطار شما را در جریان می گذارد. فایروال تنها در صورتی امکان این ارتباط را برقرار می‌کند که یا برنامه مزبور جزو لیست برنامه‌های شناخته شده باشد، یا اینکه شما برای این ارتباط مجوز لازم را صادر کنید. فایروال تا حد زیادی از نفوذ بدافزارها به رایانه شما کاسته و مانع از دعوت هکرها برای ورود به رایانه تان می شود. بدینترتیب فایروال بمنزله خط دفاعی دوم در رایانه ها و همچنین نوعی سامانه هشداردهنده می‌باشد که در هنگام احساس خطر، هشدارهای لازم را به کاربر می دهد.

نرم افزارهای فایروال

برنامه فایروال در نسخه های اخیر ویندوز مایکروسافت وجود داشته و معمولاً بطور خودکار فعال می شود. متأسفانه فایروال ویندوز از جنبه‌های متعدد دارای محدودیت است. به عنوان مثال این برنامه روند خروجی اطلاعات را بازبینی نمی کند. اما یک برنامه عالی آزاد به نام Comodo Personal Firewall وجود دارد که در بالابردن ضریب امنیت رایانه شما از کارایی به مراتب بیشتری برخوردار است.

Hands-on: Get started with the Comodo Firewall Guide

نکاتی در مورد جلوگیری از ارتباطات شبکه ای نامطمئن

  • در رایانه ای که از آن برای انجام امور حساس و محرمانه استفاده می‌کنید، فقط برنامه‌هایی را نصب نمایید که جنبه ضروری داشته از منابع مطمئن برای تهیه آن‌ها اقدام کرده اید. نرم افزارهایی را که مرود استفاده شما نیستند، بطور کامل حذف (uninstall) کنید.
  • در مواقعی که از رایانه خود استفاده نمی‌کنید، اتصال آن را با اینترنت قطع و در طول شب رایانه را کاملاً خاموش نمایید.
  • رمزهای عبور ویندوز را در اختیار هیچ‌کس نگذارید.
  • آن گروه از سرویس های ویندوز را که قبلاً فعال کرده ولی دیگر از آن‌ها استفاده نمی‌کنید، به حالت غیرفعال درآورید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به بخش مطالعات بیشتر در انتهای این فصل مراجعه کنید.
  • مطمئن شوید که بر روی تمامی رایانه های موجود در شبکه محل کار شما برنامه فایروال نصب شده است.
  • اگر برنامه فایروال دیگری علاوه بر فایروال داخلی ویندوز ندارید، توصیه می‌شود که برای حراست از شبکه داخلی محل کار خود، نصب آن را بر روی رایانه تان مدنظر قرار دهید. در بسیاری از سرویس های اینترنتی باند پهن فایروال های خوبی وجود دارد که از عملکرد ساده‌ای نیز برخوردار بوده، و فعال نمودن آن‌ها ضریب امنیت شبکه شما را بالاتر می برد. در عین حال اگر با نحوه راه اندازی آن‌ها آشنایی ندارید بهتر است از فرد یا افراد مسئول پشتیبانی شبکه محل کارتان کمک بگیرید.

آسانی: خب، پس تو از من می‌خواهی که سه برنامه آنتی ویروس، صد جاسوس افزار و فایروال را بر روی رایانه ام نصب کنم.. آیا اجرای هر سه تای این برنامه رایانه من را با اخلال مواجه نمی کند؟

موهیندو: ابدا، در واقع این سه برنامه حداقل آن چیزی است که امروزه هر کاربر رایانه برای آنکه از گزند آسیب های اینترنتی در امان باشد بدانها نیاز دارد. این برنامه‌ها براحتی در کنار هم کار می کنند، مطمئن باشید که نصب و اجرای هر سه آن‌ها هیچ اختلالی بوجود نخواهد آورد اما به این هم توجه کنید که نباید دو برنامه آنتی ویروس، یا دو برنامه فایروال را هم زمان و در کنار هم اجرا کرد.

نرم افزارهای خود را مرتبا به روز رسانی کنید

برنامه‌های رایانه ای معمولاً بزرگ و پیچیده اند. بنابراین وجود خطا در آن‌ها امری اجتناب ناپذیراست و نمی‌توان این احتمال را نادیده گرفت که برخی از این خطاها یا اشکالات نرم افزاری، می‌توانند امنیت رایانه شما را به خطر بیاندازند. البته برنامه نویسان دائماً در حال یافتن و رفع این خطاها بوده و متمم هایی را بصورت برنامه‌های به – روز رسانی جهت برطرف کردن این مشکلات ارائه می دهند. بنابراین به – روز رسانی منظم برنامه‌های موجود بر روی رایانه و بویژه سیتم عامل کاری است بسیار مهم. چنانچه سیستم عامل ویندوز شما عمل به – روز رسانی را بصورت خودکار انجام نمی دهد، می باید تنطیمات آن را به ترتیب زیر تغییر دهید: ابتدا بر روی منوی Start کلیک کرده، All Programs را انتخاب و سپس بر روی گزینه Windows Update کلیک کنید. در نتیجه مرورگر اینترنت اکسپلورر باز شده و شما را به صفحه Microsoft Update خواهد برد. در آن صفحه می باید گزینه Automatic Updates را فعال کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به بخش مطالعات بیشتر در انتهای این فصل مراجعه کنید.

با استفاده از رایگان افزارها و نرم افزارهای آزاد و متن باز، خود را به روز نگه دارید

شرکت های تولیدکننده برنامه‌های تجاریپیش از آنکه به کاربر اجازه دهند تا نرم‌افزار مربوطه را به – روز کند می باید اطمینان حاصل کنند که نسخه مورد استفاده توسط وی ار طریق مجاری قانونی تهیه/خریداری شده است. اگر شما از کپی غیرمجاز ویندوز مایکروسافت استفاده می‌کنید احتمالاً امکان به – روز رسانی نخواهید داشت، و این موضوع هم شما و اطلاعاتتان را در معرض خطر جدی قرار می دهد. بنابراین در صورت عدم داشتن مجوز لازم برای استفاده از یک نرم افزار، احتمالا هم برای خود و هم برای اطرافیان، ایجاد اشکال خواهید کرد. کاربرد کپی های غیر مجاز نرم‌افزارها نه تنها اشکالات فنی در پی خواهد داشت، بلکه ممکن است مجازات هایی را نیز برای شما در بر داشته باشد. این روزها و بطور فزاینده در بسیاری از کشورها قوانینی وضع می‌شود که به مقامات ذیصلاح اجازه می‌دهد تا وضعیت سازمان ها و تشکیلات مختلف را به لحاط نرم افزارهایی که در سامانه های رایانه ای خود مورد استفاده قرار می دهند، بازرسی نمایند. در مواردی حتی این مؤسسات به علت نداشتن مجوزهای لازم، تعطیل و رایانه های آن‌ها توسط نیروهای انتظامی توقیف شده است. در کشورهایی که عاملان حکومت برای دخالت در امور مؤسسات معین، دارای انگیزه‌های سیاسی نیز هستند، قوانین اینچنینی براحتی مورد سوء استفاده قرار میگیرد. خوشبختانه، برای فرار از چنین تله های قانونی، مجبور نیستید تا نسخه های اصلی نرم‌افزارها را تهیه و قیمت های کلان برای آن‌ها بپردازید.

برای حل این معضل، توصیه می‌شود که از رایگان افزارها یا نرم افزارهای آزاد و متن باز برای جایگزین کردن برنامه‌های مورد نیاز، و خصوصا آن‌هایی که فاقد محوز هستند، استفاده کنید. این‌گونه نرم‌افزارها غالباً توسط افراد داوطلب و مؤسسات غیرانتفاعی تهیه، توزیع و به – روز رسانی شده، و بصورت رایگان در اختیار کاربران قرار می گیرند. خصوصا نرم افزارهای آزاد و متن باز در مجموع از امنیت بیشتری نسبت به برنامه‌های تجاری برخوردارند، زیرا به صورت کاملاً شفاف نوشته شده و کد مبداء آن‌ها آزادانه در اختیار همه قرار دارد. بنابراین افراد متخصص در گوشه و کنار دنیا به کدها دسترسی داشته و حتی در صورت وجود اشکال می‌توانند براحتی نسبت به برطرف کردن آن اقدام کنند.

بسیاری از نرم افزارهای آزاد و متن باز به لحاظ شکل ظاهر و کارآیی شباهت زیادی به نسخه های تجاری (دارای حق مولف) مشابه خود دارند. از نرم افزارهای آزاد و متن باز می توانید همراه یا در کنار نرم افزارهای تجاری مانند سیتم عامل ویندوز، بدون بروز هیچ مشکلی استفاده کرد. حتی اگر همکاران شما از نسخه تجاری برنامه های خاصی استفاده می کنند شما می توانید همچنان به آسانی اطلاعات و فایل های خود را با آنان به اشتراک گزارید. بطور خاص، می توانید برنامه هایی چون اینترنت اکسپلورر، Outlook یا Outlook Express و Microsoft Office را به ترتیب با برنامه هایی مانند فایرفاکس، Thunderbird و LibreOffice جایگزین کنید.

برای اینکار می‌توانید نسخه LiveCD سیستم عامل Ubuntu Linux بارگزاری یا دانلود کرده و آن را بر روی CD یا DVD کپی کنید. سپس CD یا DVD را در درایو مربوطه قرار داده و رایانه خود را راه اندازی مجدد کنید. در نتیجه وقتی رایانه شما برنامه مزبور را از روی درایو CD یا DVD اجرا کرده و اصطلاحاً بالا بیاید، سیستم عامل رایانه شما به GNU/Linux تغییر خواهد یافت. اکنون فرصت آن را خواهید داشت تا این سیستم عامل جدید را ارزیابی کرده در مورد استفاده آتی از آن تصمیم بگیرید. ضمناً لازم نیست نگران باشید، هیچیک از تغییرات فوق دائمی نیستند. برای بازگرداندن رایانه به شرایط پیشین، تنها کافی است رایانه را خاموش و Ubantu LiveCD را از درایو خارج کنید. پس از راه اندازی مجدد رایانه، سیستم عامل به ویندوز بازگشته و تمامی برنامه‌ها، تنظیمات سیستم، و داده‌های شما به همان ترتیب فبل در جای خود قرار خواهند داشت. Ubantu علاوه بر داشتن امنیت بیشتر، که از مزایای نرم افزارهای آزاد و متن باز است، ابزار به – روز رسانی ساده‌ای نیز دارد که مانع از قدیمی و ناامن شدن سیستم عامل و بسیاری از دیگر برنامه‌های مورد استفاده شما می شود.

منابعی برای مطالعات بیشتر