Huỷ thông tin nhạy cảm

Cập nhật25 March 2024

Điện thoại hoặc máy tính sử dụng bộ nhớ giống như một người làm việc chăm chỉ để tiết kiệm giấy vậy: nó viết thông tin bằng bút chì và sắp xếp các tệp mà bạn yêu cầu nó xóa (chẳng hạn như tệp tạm thời hoặc tệp mà bạn xoá khỏi thùng rác trên thiết bị của bạn). Khi nó cần thêm dung lượng, nó sẽ xóa chữ viết trên giấy trong đống "bị xóa" đó và viết lại trên phần giấy đó để thêm các tệp mới.

Vì vậy, khi bạn để một tệp vào thùng rác rồi xoá sạch thùng rác, điện thoại hoặc máy tính của bạn không thực sự xóa tệp đó. Nó giống như gỡ nhãn dán ra khỏi tủ hồ sơ, nhưng để lại tài liệu trong đó. Khi bạn "xóa" một tệp, bạn chỉ cho điện thoại hoặc máy tính của bạn biết rằng nó có thể sử dụng không gian lưu tệp đã xóa cho mục đích khác. Khi thiết bị của bạn lưu một tệp khác vào không gian đó, tệp gốc vẫn có thể xem được nếu người truy cập vào thiết bị của bạn có các công cụ phù hợp.

Còn các công cụ chúng tôi đề xuất trong chương này có thể làm được nhiều hơn thế. Các công cụ này ghi đè lên đầu mỗi từ những cụm vô nghĩa ngẫu nhiên nhiều lần để không để lại dấu vết nào của tệp gốc. Các chuyên gia bảo mật đồng ý rằng việc "xóa sạch" dung lượng không sử dụng trên điện thoại hoặc máy tính của bạn theo cách này đủ hiệu quả để ngăn kẻ tấn công trích xuất được các tệp đã xóa của bạn.

Tuy nhiên, có ngoại lệ đối với điều này. Trong các điện thoại và máy tính đời mới hơn và trong các thiết bị lưu trữ ngoài, luôn tiềm ẩn nguy cơ ổ SSD, USB và thẻ nhớ sẽ không xóa hoàn toàn nội dung đã lưu trên đó do kỹ thuật sắp xếp dữ liệu có tên là "cân bằng hao mòn". Tìm hiểu thêm về những thách thức khi xóa ổ SSD trong Hướng dẫn Tự vệ Giám sát về việc xóa dữ liệu một cách an toàn. Để người khác khó khôi phục những gì bạn đã xóa khỏi ổ SSD hơn, bạn cần phải mã hóa ổ đĩa này càng sớm càng tốt, đặt biệt nếu bạn định vứt ổ đĩa đi. Việc mã hóa các ổ đĩa trước khi bạn sử dụng lại chúng cũng rất quan trọng.

Các công cụ xóa an toàn sẽ không xóa các tệp mà bạn chưa xóa hoặc đã quyết định xóa cụ thể. Tuy nhiên, hãy cẩn thận với phần mềm như thế. Nếu đây là lần đầu tiên bạn sử dụng những công cụ này, hãy làm theo các bước chi tiết trong chương này để xóa tệp một cách an toàn và hiệu quả. Có một số cách để xóa dữ liệu nhạy cảm khỏi thiết bị của bạn. Bạn có thể xoá nội dung trong thùng rác, không gian "trống" trên ổ đĩa hoặc toàn bộ ổ đĩa.

Xoá dấu vết công việc trên thiết bị của bạn

Bạn nên đặt lịch thường xuyên để xóa bộ nhớ không sử dụng trên thiết bị của bạn một cách an toàn. Điều này sẽ đảm bảo các tệp nhạy cảm không còn trên thiết bị, ổ cứng, thẻ nhớ USB, thẻ SD từ máy ảnh, điện thoại hoặc máy nghe nhạc và bất kỳ thiết bị nào khác mà bạn lưu thông tin nhạy cảm.

Dành cho Android

• Sử dụng CCleaner cho Android để xóa các tệp tạm thời và tệp ẩn, như bộ nhớ đệm của ứng dụng, lịch sử duyệt web, nội dung clipboard và nhật ký cuộc gọi.

  Để biết cách sử dụng CCleaner cho Android lần đầu tiên, hãy xem hướng dẫn của nhà phát triển.

• Sau khi xóa các tệp tạm thời và tệp ẩn bằng CCleaner cho Android, hãy sử dụng Extirpater để xóa dung lượng trống trong thiết bị của bạn.

  Lưu ý rằng Extirpater không có trong cửa hàng Google Play. Bạn cần cài đặt F-Droid's APK trước và rồi mới cài đặt Extirpater qua đó. Hãy cẩn thận vì chương trình này có thể làm hỏng bộ nhớ thiết bị của bạn vĩnh viễn nếu bạn sử dụng nó quá thường xuyên.

Dành cho iOS

• Sử dụng CCleaner cho iOS để xóa các tệp tạm thời và ẩn.

Dành cho Linux và Windows

• Sử dụng BleachBit để xoá các tập tin tạm thời và tập tin ẩn. Xem hướng dẫn của nhà phát triển tại đây.

Dành cho macOS

• Chọn các tùy chọn "Tệp và thư mục tùy chỉnh" trong CCleaner cho Mac để xóa các tệp tạm thời và ẩn.

Xoá toàn bộ thiết bị

Trước khi bạn tiến hành xóa toàn bộ thiết bị, hãy tạo bản sao lưu được mã hóa cho các tệp quan trọng của bạn, như đã đề cập trong hướng dẫn của chúng tôi ở phần Sao lưu và khôi phục dữ liệu đã mất.

Khi bạn chắc chắn đã sao lưu toàn bộ dữ liệu quan trọng, bạn có thể làm theo hướng dẫn trong phần này.

Dành cho tất cả thiết bị

• Đóng tất cả các ứng dụng bạn không sử dụng.
• Ngắt kết nối internet, tắt wifi hoặc rút dây cáp khi cần thiết.
• Bạn nên bắt đầu bằng cách xóa các tập tin tạm thời của trình duyệt.

Thiết bị di động

• Nếu có thể, hãy đảm bảo đã bật mã hóa toàn bộ ổ đĩa trước khi xoá thiết bị của bạn.

Android

• Để xóa bộ nhớ flash của điện thoại, hãy khôi phục cài đặt gốc cho thiết bị.

iOS

• Tìm hiểu cách xóa dữ liệu an toàn trên thiết bị của bạn trong hướng dẫn về những việc cần làm trước khi bán, tặng hoặc đổi iPhone hoặc iPad.

Máy tính

• Thiết bị không thể tự xóa hoàn toàn. Bạn sẽ cần khởi động máy tính từ ổ đĩa ngoài để thực hiện việc này.
  • Một giải pháp khác là tháo ổ cứng ra khỏi máy tính, coi nó như ổ đĩa ngoài và sử dụng một máy tính khác để xóa nó.
    • Để đọc hướng dẫn về cách tháo ổ đĩa, hãy tìm từ khoá "remove hard drive" (tháo ổ cứng) kèm nhãn hiệu cũng như kiểu máy tính của bạn trên iFixit.
    • Đặt ổ đĩa bạn đã tháo ra vào một "hộp đựng ổ đĩa" USB ngoài.
• Nếu bạn cần xóa ổ cứng HDD, hãy cân nhắc sử dụng ShredOS. Việc này có thể mất một thời gian và bạn sẽ cần tải xuống ShredOS, lưu vào một USB trống rồi thực hiện thao tác từ USB này.
  • Lưu ý rằng trong khi ShredOS có thể được sử dụng để xóa ổ SSD, ổ đĩa này hoạt động theo cách khiến ShredOS không thể xóa hoàn toàn ổ đĩa. Đây là lý do tại sao luôn cần mã hóa hoàn toàn ổ SSD bằng mật khẩu mạnh để bất kỳ ai không có mật khẩu giải mã đều không thể đọc dữ liệu trong đó được.
• Sau khi bạn đã xóa toàn bộ đĩa, nên cân nhắc cài đặt lại hệ điều hành. Hãy chắc chắn thiết lập mã hóa toàn bộ ổ đĩa.
• Không may là trên các máy tính đời mới thường sử dụng ổ SSD, nên xoá hoàn toàn ổ đĩa này sẽ khó khăn hơn. Tuy nhiên, bạn có thể thực hiện các bước được mô tả riêng cho từng hệ điều hành trong các phần sau.
  • Mã hóa toàn bộ ổ SSD của bạn bằng mật khẩu mạnh cũng sẽ khiến dữ liệu không thể bị đọc trộm nếu không có sự cho phép của bạn.

macOS

• Để xóa máy tính macOS của bạn và khôi phục cài đặt gốc, hãy làm theo các bước trong tài liệu chính thức của Apple.
• Trên máy tính macOS có ổ SSD thì tùy chọn xóa an toàn không khả dụng trong Disk Utility. Để bảo vệ dữ liệu được lưu trữ trong ổ SSD của bạn, hãy bật mã hóa toàn bộ ổ đĩa trên ổ đĩa bạn muốn xóa. Điều này đảm bảo nội dung trong ổ cứng của bạn trông giống như một mớ hỗn độn vô nghĩa đối với bất kỳ ai không có mật khẩu thiết bị của bạn.
• Trên các máy tính Mac đời cũ có chip Intel, bạn có thể xóa ổ cứng một cách an toàn bằng Disk Utility hoặc Erase Assistant.

Windows

• Trích xuất ổ đĩa bên trong máy tính của bạn. Để biết hướng dẫn về cách thực hiện, hãy tìm kiếm từ khoá "remove hard drive" (tháo ổ cứng) kèm theo nhãn hiệu và kiểu máy tính của bạn trên iFixit.
• Đặt ổ đĩa bạn đã tháo ra vào một "hộp đựng ổ đĩa" USB ngoài.
• Kết nối ổ cứng bạn muốn xóa vào máy tính đã cài đặt Eraser.
• Xóa mọi thứ trên ổ đĩa đã trích xuất của bạn.
• Sau đó, sử dụng Eraser để xóa tất cả dung lượng chưa phân bổ của ổ đĩa. Thường thì quá trình này sẽ mất một đêm vì nó chạy khá chậm.

Trước khi bạn bán, cho, tặng hoặc thanh lý máy tính hoặc điện thoại cũ

• Nếu có thể, khi bạn bán hoặc cho đi một máy tính cũ, đừng đưa ổ cứng cho chủ sở hữu mới; còn ngược lại, hãy chắc chắn rằng bạn đã xóa hoàn toàn bằng cách sử dụng hướng dẫn trong Xóa toàn bộ thiết bị.
• Nếu bạn muốn bán, tặng hoặc bỏ một thiết bị di động hoặc thiết bị lưu trữ ngoài đi, hãy xóa hoàn toàn thiết bị bằng cách sử dụng hướng dẫn trong Xóa toàn bộ thiết bị.
• Tháo ổ USB, thẻ SD, thẻ SIM, và các thiết bị nhỏ khác có thể được gắn vào thiết bị của bạn.
• Nếu bạn muốn tiêu huỷ một ổ cứng cũ, thì nên xoá sạch dữ liệu rồi hãy tiêu huỷ. Bạn có thể đóng đinh xuyên qua ổ đĩa hoặc dùng máy khoan. Không đốt hoặc đổ axit lên ổ đĩa và không cho vào lò vi sóng. Phá hủy ổ đĩa lưu trữ dữ liệu luôn là lựa chọn an toàn nhất.
• Bạn cũng có thể giữ lại ổ đĩa đã xóa ở tình trạng tốt để tái sử dụng cho một thiết bị mới hoặc làm ổ cứng ngoài.
• Sử dụng các hướng dẫn sau đây làm danh sách kiểm tra bổ sung khi thực hiện các bước chúng tôi đã liệt kê trong phần xóa an toàn thiết bị của bạn.

Dành cho Android

• Làm theo hướng dẫn của chúng tôi về bảo mật tài khoản Google được kết nối với thiết bị của bạn để xóa thiết bị này khỏi danh sách các thiết bị được liên kết với tài khoản Google của bạn.
  • Làm theo hướng dẫn để xóa toàn bộ thiết bị.

Dành cho iOS

• Làm theo hướng dẫn của chúng tôi về bảo mật tài khoản được kết nối với thiết bị của bạn để xóa thiết bị này khỏi danh sách thiết bị liên kết với tài khoản trực tuyến của bạn.
• Làm theo hướng dẫn trong tài liệu chính thức của Apple về Những việc cần làm trước khi bán, tặng hoặc đổi iPhone hoặc iPad trước khi loại bỏ thiết bị, bao gồm hướng dẫn xóa toàn bộ dữ liệu trên thiết bị một cách an toàn.

Dành cho Linux

• Thực hiện theo các liên kết trong xóa các tài khoản không cần thiết được liên kết với thiết bị của bạn để xóa thiết bị này khỏi danh sách các thiết bị được liên kết với các tài khoản trực tuyến của bạn.
  • Làm theo hướng dẫn để xóa toàn bộ thiết bị.

Dành cho macOS

• Làm theo hướng dẫn của chúng tôi về bảo mật tài khoản được kết nối với thiết bị của bạn để xóa thiết bị này khỏi danh sách các thiết bị được liên kết với tài khoản trực tuyến của bạn.
• Thực hiện theo hướng dẫn trong tài liệu chính thức của Apple về Những việc cần làm trước khi bán, tặng, đổi hoặc tái chế máy Mac trước khi loại bỏ thiết bị, bao gồm hướng dẫn xóa toàn bộ thiết bị một cách an toàn.

Dành cho Windows

• Làm theo hướng dẫn của chúng tôi về bảo mật tài khoản được kết nối với thiết bị của bạn để xóa thiết bị này khỏi danh sách các thiết bị được liên kết với tài khoản trực tuyến của bạn.
• Thực hiện theo hướng dẫn trong tài liệu chính thức của Microsoft về những việc cần làm trước khi bán hoặc tặng máy tính Xbox hoặc máy tính Windows trước khi loại bỏ máy tính của bạn.
• Làm theo hướng dẫn để xóa toàn bộ thiết bị.