Hassas bilgileri imha etme

Güncellendi25 March 2024

İçindekiler

...İçindekiler Yükleniyor...

    Bir telefon veya bilgisayar, tıpkı kağıdı tasarruflu kullanmak için uğraşan biri gibi hafızasını kullanır: kurşun kalemle yazar ve cihazdan silmesini söylediğiniz dosyaları (geçici dosyalar ya da çöp kutusu veya geri dönüşüm kutusundaki dosyalar gibi) istifler. Daha fazla alana ihtiyaç duyduğunda "silinmiş" yığınındaki yazıları siler ve yeni dosyalar eklemek için kağıdın o kısmına tekrar yazar.

    Yani bir dosyayı Çöp Kutusuna sürüklediğinizde, telefonunuz veya bilgisayarınız o dosyayı gerçekten silmez. Bu daha ziyade etiketleri dosya dolabından çıkarıp dosyaları orada bırakmak gibidir. Bir belgeyi "sildiğinizde" telefonunuza veya bilgisayarınıza silinen dosyanın kaydedildiği alanın kullanılabileceğini söylersiniz sadece. Dolayısıyla cihaz bu alanı kullanıp başka bir dosya kaydedene kadar, cihazınıza erişim sağlayan biri orijinal dosyayı hala görebilir.

    Bu bölümde bizim önerdiğimiz araçlar kelimeleri silerek dosyayı silmekten daha fazlasını yapar. Bu araçlar her kelimenin üstüne birkaç defa manasız şeyler karalar ve böylece orijinal dosyadan hiçbir iz bırakmazlar. Güvenlik uzmanları telefon veya bilgisayarın kullanılmayan alanını bu yöntemle "silmenin" telefon veya bilgisayarınıza sızmaya çalışanlara karşı etkili br engelleme sağladığı hususunda hemfikirdir.

    Telefonlarda ve görece yeni bilgisayarlarda bunun bir istisnası vardır. KTüm telefonlarda, daha yeni bilgisayarlarda ve harici depolama aygıtlarında, "aşınma dengeleme" adı verilen bir teknik nedeniyle katı hal sürücülerin veya SSD'lerin yanı sıra USB bellekler ve SD kartların içeriklerini tam olarak silememe riski söz konusudur. SSD'leri silmenin zorlukları hakkında Verilerin güvenli bir şekilde silinmesine ilişkin Surveillance Öz Savunma kılavuzundan daha fazla bilgi edinin. Bir SSD'den sildiğiniz şeyleri kurtarmayı zorlaştırmak için en kısa sürede bu sürücüleri şifreleyin, özellikle bu sürücüleri elden çıkaracaksanız bunu yapmanız önem arz eder. Ayrıca her sürücüyü yeniden kullanmadan önce şifrelemeyi göz ardı etmeyin.

    Güvenli silme araçları, silmek istemediğiniz ya da silinmesi kararı vermediğiniz dosyaları silmez. Yine de bu tür yazılımları kullanırken dikkatli olmakta fayda vardır. Eğer bunları ilk kez kullanıyorsanız, dosyalarınızı güvenli ve etkili bir şekilde silmek için bu bölümde ayrıntılı olarak açıklanan adımları dikkatle izleyin. Hassas bilgileri cihazınızdan silmenin birden fazla yolu vardır. Çöp kutusunu, sürücüdeki "boş" alanı veya tüm sürücüyü silmeniz mümkündür.

    Yaptığınız çalışmaların izlerini cihazınızdan temizleyin

    Cihazınızın kullanılmayan hafızasını güvenli bir şekilde silmek için düzenli bir takvim belirleyin. Bu, hassas dosyaların sabit disk, USB, fotoğraf makineleri, telefonlar ve taşınabilir müzik çalarlarlardan çıkarılabilir hafıza kartları (SD kartlar) ve hassas bilgileri kaydettiğiniz diğer cihazlarda kalmamasını sağlayacaktır.

    Android

    • Uygulama önbelleği, tarayıcı geçmişi, pano içeriği ve eski arama kayıtları gibi geçici ve gizli dosyaları kaldırmak için Android için CCleaner kullanın.

      Android için CCleaner'ı ilk defa çalıştıracaksanız program kılavuzuna göz atın.

    • Android için CCleaner aracılığıyla geçici ve gizli dosyaları sildikten sonra, cihazınızdaki boş alanı temizlemek için Extirpater kullanın.

      Extirprater'ın Google Play mağazasında mevcut olmadığını unutmayın. Önce F-Droid'in APK'sını yükleyin ve bunun aracılığıyla Extirpater'ı yükleyin. Ancak dikkatli kullanmanızda fayda var zira çok sık çalıştırmak belleğe kalıcı olarak zarar verebilir.

    iOS

    Linux ve Windows

    macOS

    Bu adımı neden öneriyoruz

    Çalıştığınız cihazdaki etkinlik geçmişinizi kaldırmak, kötü amaçlı yazılımlara karşı mücadele etmek, cihazınızın daha iyi çalışmasına yardımcı olması için yaptığınız çalışmaların izlerini temizlemenizi öneririz. Bu dosyaların bulunması ve n güvenli bir şekilde kaldırılması zordur. Bundan sonra gelen birkaç paragrafta bu dosyalar hakkında daha fazla bilgi bulabilirsiniz.

    Kullandığınız web tarayıcısı metinleri, görselleri, çerezleri, hesap bilgilerinizi, tarama geçmişini ve çevrimiçi formları doldururken kullanılan kişisel verileri kaydeder. Firefox hakkındaki bölümde bu veriler ve bunların nasıl daha sık silineceği hakkında daha fazla bilgi bulabilirsiniz.

    Cihazınız ve cihazınızda bulunan uygulamalar çalıştığınız dosyaların geçici versiyonlarını kaydeder. Elektrik kesintisi ya da telefon veya bilgisayarın bozulması durumunda çalıştığınız dosyaları kaybetmezsiniz. Üzerinde çalıştığınız dosyaları silmeniz durumunda ilgili versiyon silinmiş olur ancak cihazınız eski geçici dosyaları, özel araçlar olmadan bulunması ve kaldırılması zor olan şekillerde depolamaya devam eder. Uygulamalar ve cihazlar, panoya kopyalanan şeyler de dahil olmak üzere her türlü diğer kısayolu daha kolay erişilebilsin diye kaydeder.

    Tüm cihazı silme

    Bir cihazın tamamını silmeye başlamadan Yedekleme ve veri kurtarma kılavuzunda anlatıldığı gibi, önemli dosyalarınızın şifrelenmiş bir yedeğini oluşturun.

    Tüm önemli verileri yedeklediğinizden emin olduktan sonra, bu bölümdeki talimatları takip edin.

    Tüm cihazlar

    Mobil cihazlar

    Android

    iOS

    Bilgisayarlar

    • Bir cihazın kendisini tamamen silmesi mümkün değildir. Bunu yapmak için bilgisayarınızı harici bir sürücüden başlatmanız gerekmektedir.
    • Bir HDD sabit diskini silmeniz gerekirse, ShredOS kullanabilirsiniz. Bu işlem biraz zaman alabilir ve bunun için ShredOS'u indirip boş bir USB belleğe yazdıktan sonra USB aygıtından çalıştırmanız gerekir.
      • ShredOS SSD'leri silmek için kullanılabilse de, bu sürücüler, bu aracın onları güvenilir bir şekilde tamamen silmesini imkansız kılacak biçimde çalışır. Bu nedenle, kod çözme şifresine sahip olmayan kişilerin SSD'leri okumasını imkansız hale getirmek için SSD'leri güçlü bir şifreyle tamamen şifrelemek her zaman en iyisidir.
    • Diski tamamen sildikten sonra, işletim sistemini yeniden yüklemeyi değerlendirin. Tam disk şifrelemesini kurduğunuzdan emin olun.
    • Sürücünün tamamen silindiğini SSD kullanan yeni bilgisayarlarda garanti etmek ne yazık ki daha zordur. Ancak aşağıda her işletim sistemi için tarif edilen adımları uygulayabilirsiniz.
      • SSD'yi tamamen tümüyle güçlü bir parola ile şifrelerseniz, verilerin izniniz olmaksızın okunması mümkün değildir.

    macOS

    • Mac'inizi silme ve fabrika ayarlarına sıfırlama için ilgili yönergeleri takip edin.
    • SSD sürücüsü olan macOS bilgisayarların Disk İzlencesi'nde güvenli silme seçeneği mevcut değildir. SSD'de depolanan verileri korumak için silmek istediğiniz sürücüde tam disk şifrelemeyi etkinleştirin. Bu, cihaz şifresine sahip olmayan herkesin sabit sürücünün içeriğini rastgele saçmalıklar gibi görmesini sağlar.
    • Intel taban kullanan daha eski Mac bilgisayarlarda Disk İzlencesi veya Silme Yardımcısını kullanarak sabit sürücünüzü güvenli bir biçimde silebilirsiniz.

    Windows

    • Bilgisayarınızın dahili diskini çıkarın. Bunu nasıl yapacağınıza dair yönergeler için, iFixit'te bilgisayarınızın marka ve modelini ve “sabit sürücüyü çıkar” cümlesini aratın.
    • Çıkardığınız sürücüyü harici bir USB “sürücü muhafazasına” yerleştirin.
    • Silmek istediğiniz sabit diski Eraser yüklü bir bilgisayara takın.
    • Çıkardığınız sürücüdeki her şeyi silin.
    • Daha sonra Eraser kullanarak sürücünüzdeki ayrılmamış alanın tamamını silin. Bu oldukça yavaş olabileceğinden bir gece boyunca çalışmasına müsaade etmeniz gerekebilir.
    Bu adımı neden öneriyoruz

    Bir sabit sürücünün tamamını sildiğinizde bilgisayarınızın işletim sistemini başka bir sürücüden çalıştırmanız gerekir zira Eraser gibi programlar yüklü olduğu cihazı tamamen silemez. Bu silmek istediğiniz sürücüyü bilgisayarınız fiziksel olarak sökmeyi ve onu harici bir sürücüye dönüştürmenizi gerektirir.

    Bilgisayarınızı veya telefonunuzu satmadan, birine vermeden ya da elden çıkarmadan önce

    • Eski bilgisayarınızı satarken veya başka birine verirken, eğer mümkünse sabit sürücüyü vermeyin. Ancak yapamıyorsanız, Tüm cihazı sil bölümündeki talimatları kullanarak tamamen sildiğinizden emin olun.
    • Bir mobil cihazı veya harici depolama cihazını satıyor, birine veriyor veya imha ediyorsanız, Cihazın tamamını silin bölümündeki yönergeleri izleyerek cihazı tamamen silin.
    • Cihazınızda bulunan veya cihazınıza takılı olan tüm USB, SD kart, SIM kart, donanım kilidi ve tüm diğer küçük cihazları çıkarın.
    • Eğer eski bir sabit sürücüyü bertaraf ediyorsanız, silmenin yanı sıra fiziken de yok etmeyi değerlendirin. Bunu sürücüye çivi çakarak ya da bir matkap yardımıyla yapabilirsiniz. Sabit sürücüyü yakmayın, üstüne asit dökmeyin ya da mikrodalga fırına koymayın. Veri depolama cihazlarını her zaman fiziksel olarak yok etmek en güvenli seçenektir.
    • İyi durumda olan temizlenmiş bir sürücüyü yeni bir cihazda veya harici sabit sürücü olarak yeniden kullanmak üzere saklayabilirsiniz.
    • Cihazınızı güvenli bir şekilde silme bölümünde listelenen adımları uygularken aşağıdaki talimatları da ek bir kontrol listesi olarak kullanın.

    Android

    iOS

    Linux

    macOS

    Windows

    Bu adımı neden öneriyoruz

    Bir sürücüyü silme işlemi biraz zaman alabilir. Bilgisayarınızı başka birine verirken, sabit diski vermemek zor olabilir. Ancak bir cihazı satarken veya diğer şekillerde elden çıkarırken, hassas bilgiler içeren dosyalarınızı da vermemek için şu önlemleri almanız iyi olur: