Kötü amaçlı yazılımlara karşı koruma

Güncellendi9 April 2024

Cihazınıza iyi bakmak, daha iyi bir güvenlik için en kritik adımlardan biridir. Veri şifreleme, iletişimin gizliliği veya webde anonim gezinme hakkında düşünmeden önce cihazınızı kötü amaçlı yazılım olarak adlandırılan yazılımlardan korumanız gerekir. Kötü amaçlı yazılımlar güvenliğinizi korumak için attığınız adımların etkinliğini azaltır.

Her türlü cihaz kötü amaçlı yazılımların hedefidir: Risk altında olanlar yalnızca Windows cihazları olduğu ise artık geçerli değil. Cihazınız macOS, Linux, Android veya iOS işletim sistemiyle çalışsa da aşağıdaki önlemleri almalısınız.

Tüm yazılımı güncelleyin

• Cihazınızda en iyi korumayı elde etmek amacıyla mevcut işletim sisteminizin en son sürümünü kullanmak için talimatları takip edin:
  • Android
  • iOS
  • Linux
  • macOS
  • Windows
• Cihazınıza yüklü uygulamaları elle ve otomatik olarak güncellemek için aşağıdaki listede verilen talimatları izleyin:
  • Android − Android'de Play Store'u ve uygulamaları güncelleme için bu talimatları takip edin.
  • iOS – App Store'dan indirdiğiniz uygulamalar varsayılan otomatik olarak güncellense de bunları manuel olarak güncellemeniz önünde bir engel yoktur. Bunun nasıl yapılacağını öğrenmek için Apple aygıtınızdaki uygulamaları elle güncelleme sayfasına göz atın.
  • Windows − [Otomatik uygulama güncellemelerini açın.
  • macOS
    • Mac’te uygulamaları güncellemek için App Store’u kullanma.
    • Safari dahil yerleşik uygulamaların güncellemelerini yüklemek için Yazılım Güncelleme'yi kullanın.
  • Linux – Ubuntu'nun masaüstü için tam sürümünü yüklediyseniz yazılım varsayılan olarak günlük güncellenecek şekilde ayarlanmıştır. Bu ayarları Ubuntu Topluluğu Wiki sayfasındaki yazılımı otomatik olarak güncelleme talimatlarını takip ederek değiştirebilirsiniz.
    • Otomatik yazılım güncellemelerini etkinleştirme yöntemi bilgisayarınızda bulunan Linux dağıtımına bağlı olarak değişebilir: bunu nasıl yapacağınızı öğrenmek için kullandığınız dağıtımın resmi belgelerine göz atın.

Kötü amaçlı aktörlerin hızlı hareket etmeniz için hızlı hareket etmeniz için çabaladıklarını ve duygularınıza hitap etmeye çalıştıklarını unutmayın

• Cihazınızdaki bir e-posta, mesaj veya uyarı gibi şeylerin sizi korkutmaya, şaşırtmaya, endişelendirmeye, tutku veya merak uyandırmaya çalıştığında bunu fark etme alışkanlığını edinin. Yaklaşan bir riske veya bir fırsatı kaçırma olasılığına dair düşündüren her şeye şüpheyle bakmalısınız. Bu duyguları fark ettiğiniz an, sizden ne yapmanız istendiğine daha dikkatli bakın.
• Bir mesajın dili tuhaf veya bağlam dışıysa, bu mesajı şüpheli olarak değerlendirmek akıllıca olacaktır.
• Bir mesaj veya alarm hızlıca harekete geçmenizi istediğinde durun.
• E-posta, sohbet, sesli arama yoluyla veya fiziki olarak ziyaret ederek özel veya değerli bilgileri (şifre, hesap numarası, isim, kimlik numarası vb.) edinmeye yönelik her türlü girişime karşı dikkatli olun.
• Bir program, uygulama veya tarayıcı uzantısı (örneğin TeamViewer veya AnyDesk) yüklemenizi isteyen hiçbir bağlantıya güvenmeyin.
• "Ücretsiz bir şey kazanın" mesajları veya reklamlarının insanları kötü amaçlı yazılım yüklemeleri için kandırmak amacıyla kullanıldığını unutmayın.
• Gelen talebin meşru olduğundan emin değilseniz bağlantıya tıklamayın. Bunu doğrulamak için gönderen kişiyle farklı bir kanaldan iletişime geçebilirsiniz. Mesela, mesaj bir platformdaki kullanıcı hesabınıza atıfta bulunuyorsa atıfta bulunduğu hesabı kontrol edin veya bir kimseden e-posta aldıysanız onu arayın.
• Aşağıdaki bölümde yer alan bağlantılar, ekler, dosya uzantıları ve açılır pencereler hakkındaki talimatları gözden geçirin.

Bir bağlantı gönderildiğinde dikkatli olun ve tıklamadan önce durun

• Tıklamadan önce bağlantıdaki adrese iyice bakın. Birisi bağlantıyı e-posta veya SMS veya sohbet uygulamaları aracılığıyla gönderdiyle bu özellikle önem arz eder.

  • Bilgisayarınızda web adresini tamamen görmek için fare imlecini e-postada veya web sayfasında bulunan bağlantının üzerine getirin.
  • Mobil cihazlarda bağlantıları görmek daha zor olduğu için bu bağlantıları bilgisayarda görüp kontrol edene kadar tıklamamanız tavsiye edilir. Yine de mobil cihazda bir bağlantıyı kontrol etmek isterseniz aşağıdaki stratejilerden birini deneyebilirsiniz:
    • Android'de URL'leri açmadan analiz etmek için URLCheck uygulamasını yükleyebilirsiniz. Uygulamayı Google Play Store veya F-Droid adreslerinde bulabilirsiniz.
    • Hem Android hem de iOS'ta, çoğu uygulama, metin gövdesine gömülü bağlantıları metne basılı tutarak görüntülemenize olanak tanır. Komut istemi, gömülü bağlantıyı ve bağlantıyı nasıl yöneteceğinize dair çeşitli seçenekleri içerecektir.

• Bir web adresini nasıl okursunuz:

  • " https:// " ifadesinden sonra web adresindeki ilk " / " işaretini bulun.

  • Sonra sola doğru hareket ederek ilk "." işaretini ve hemen onun önündeki kelimeyi bulun. Örneğin, bu web sayfasında (https://securityinabox.org/en/phones-and-computers/malware/) aradığınız kelime "securityinabox" olacaktır.

  • Ziyaret etmeyi umduğunuz siteye benziyor mu? Eğer benzemiyorsa, birisi sizi kandırmaya çalışıyor olabilir.

  • Bir web adresini kontrol ederken hangi adımları izleyeceğinizin görselini bu GIF'te bulabilirsiniz:

    
    

    

    
    

• Tuhaf bir bağlantıyı görüp ne olduğunu merak etseniz de en iyisi bu bağlantıya ASLA tıklamamaktır. Bu bağlantının güvenli olup olmadığını bağlantıyı kopyalayıp aşağıdaki sayfa tarayıcılardan birinde aratarak kontrol edebilirsiniz:

  • VirusTotal
  • Google Güvenli Tarama site durumu
  • Norton Güvenli Web
  • URL Void
  • Phish Tank

• Bağlantı tuhaf görünmesine rağmen halihazıda bağlantıya tıkladıysanız:

  • Dijital First Aid Kit sorun gidericisindeki adımları izleyin Şüpheli bir mesaj aldım.
  • Ekran görüntüsü alın ve cihazınızın güvenliğini sağlamaya yardımcı olacak birine gönderin.
  • Bağlantıya tıkladığınız cihazda Anti-Malware yazılımının çalışıyor olduğundan emin olun.

Ekleri açarken dikkatli olun

• E-posta, chat uygulamalarındaki sohbet, sesli mesaj veya diğer mesajlara eklenen beklenmedik dosyalara karşı dikkatli olun.
• Gönderen kişinin düşündüğünüz kişi ile aynı insan olduğundan emin olun. Eki gönderdiklerini onaylamak için e-postayı gönderen kişiyle diğer yollardan (örneğin yüz yüze veya size e-posta göndermişlerse telefonla) iletişime geçin.
• Bir PDF'yi, görseli veya belgeyi illa ki açmanız gerekiyorsa tehlike arz eden unsurları ortadan kaldırmak için Dangerzone uygulamasını kullanın. Tüm desteklenen formatların listesini Dangerzone Hakkında sayfasında bulabilirsiniz.

Kötü amaçlı yazılımlar tarafından tuzağa düşmemek bilgisayarınızdaki dosya uzantılarını görünür hale getirin

• Güvende kalmak için dosya uzantılarını dosya yöneticinizde görünür kılın.

  • Linux − Ubuntu dosya uzantılarını kendiliğinden gösterir.
  • macOS - Mac'te dosya adı uzantılarını gösterme veya gizleme.
  • Windows - Uzantıların nasıl görünür hale getirileceğine ilişkin yönergeler için Microsoft belgelerine göz atın.

• Bir dosyayı açmadan önce dosyanın sonundaki uzantıya – son noktadan sonraki harflere bakın. İki veya daha fazla uzantı olabilir. Bunların bazıları normalken –.tar.gz gibi– bazıları şüphelidir –.jpg.exe gibi.

• Şunları kendinize sorun: Bu, bildiğim bir dosya türü mü? Sıra dışı görünüyor mu? Bir dosyayı açtığınızda ne yapabileceğini görmek için dosya formatı listelerine ve dosya adı uzantılarına bakın.

• Bazı yaygın zararlı uzantıları öğrenin.

Şüpheli açılır pencerelerden uzak durun

Modern tarayıcıların çoğu açılır pencereleri varsayılan olarak engeller. Aşağıda verilen bağlantılardaki talimatları izleyerek tarayıcınızda bu özelliğin etkin olup olmadığını kontrol edebilirsiniz:

• Chrome/Chromium - Chrome'da pop-up'ları engelleme veya görüntülenmelerine izin verme.
• Firefox - Açılır pencere engelleyici ayarları talimatlarını okuyun.
• Microsoft Edge – Microsoft Edge'de açılır pencereleri engelleme.
• Safari - Safari'de açılır pencereler varsayılan olarak engellenmez, ancak Açılır pencerelere tüm web sitelerinde izin verme veya bunları engelleme bölümündeki talimatları izleyerek açılır pencereleri engelleyecek şekilde ayarlayabilirsiniz.

Tarayıcılarda açılır pencere engellemek, önemli özellikler için açılır pencereleri kullanan bazı web sitelerinin çalışmasına müdahale edebilir. Ancak belirli web sitelerinin açılır pencereleri kullanması için izin verilen siteler listesine ekleyebilirsiniz.

Açılır pencereleri engellemek her zaman işe yaramaz. Açılır pencere ve diğer reklamların tarayıcınızda görünmediğine emin olmak için, Firefox veya Chrome/Chromium'a ikinci bir koruma katmanı ekleyebilirsiniz. Bunun için uBlock Origin yüklemenizi öneririz.

Tarayıcı kullanıyor olup olmadığınızdan bağımsız beklenmedik bir şekilde açılır bir pencere görünüyorsa, olası bir zararlı hadisenin etkilerini azaltmak için şu adımları takip edin:

• Durun. Hiçbir şeye tıklamayın.
• Pencereyi dikkatlice okuyun. Ne yapmanızı istiyor?
• Eğer bu cihazınızdan yapmasını istediğiniz bir şey değilse, "evet" veya "tamam"a tıklamak yerine pencereyi (pencerenin üst kısmındaki düğmeyi kullanarak) kapatın.
• Yüklediğiniz uygulamaların isimlerini öğrenin. Yüklediğinizi bilmediğiniz uygulamaların güncellemelerine onay vermeyin.
• Yazılımı yüklemenizi isteyenin uygulama mı yoksa cihazınız mı olduğundan emin değilseniz, güncellemenin gerçek olup olmadığını kontrol etmek için uygulama mağazasına veya ilgili yazılımın web sitesine bakın.

Anti-Virus veya Anti-Malware kullanın

Size en uygun antivirüs yazılımını seçin

• Windows kullanırken yerleşik Anti-Malware programı olan Windows Defender'ı açmanızı öneririz.
• Linux işletim sisteminde ClamAV ile cihazınızı kötü amaçlı yazılımlara karşı manuel olarak tarayabilirsiniz. Ancak bunun yalnızca bir tarayıcı olduğunu ve sizi virüs veya kötü amaçlı yazılımlardan korumak için işletim sistemini izlemeyeceğini unutmayın. Bunu bir dosyanın ya da dizinin kötü amaçlı yazılım içerip içermediğini belirlemek için kullanabilirsiniz - ayrıca şüpheli bilgisayara yazılım yükleyememeniz durumunda USB'den çalıştırılabilir. Ücretli Anti-Virüs programları da kullanabilirsiniz (mesela ESET NOD32).
• Çoklu platform koruması sunan göz önünde bulundurabileceğiniz diğer antivirüs seçenekleri şunlardır:
  • AVG Anti-Virus (Android, iOS, Mac, Windows)
  • Avira Antivirus (Android, iOS, macOS, Windows)
  • Malwarebytes (Android, iOS, Mac, Windows). Malwarebytes'ın tam sürümü 2 hafta boyunca ücretsizdir. Ancak 2 haftadan sonra kullanmaya devam edebilirsiniz ancak taramalar manueldir.

Antivirüs programınızı güvenli bir şekilde kullanın

• Hangi antivirüs yazılımını yüklemeye karar verirseniz verin, antivirüs veya Anti-Malware uygulamanızın çalışıp çalışmadığını ve kendini güncelleyip güncellemediğini nasıl kontrol edeceğinizden emin olun.
• Periyodik olarak tarama yapın.
• Tüm Anti-Virüs ve Anti-Malware programlarının korunan cihazın nasıl kullanıldığına ilişkin bilgi topladığını aklınızdan çıkarmayın. Bu bilgilerin bir kısmı bu programların sahibi olan şirketlerle paylaşılabilir. Ayrıca bu bilgilerin üçüncü taraflara satıldığı durumlar olmuştur.

Kullanacağınız sadece bir Anti-Malware seçin

• Yalnızca bir Anti-Malware uygulaması kullanın; bir cihazda birden fazla olması durumunda birbirlerine müdahale edebilirler.
• Anti-Malware uygulamasını değiştirmeniz gerekiyorsa, yenisini yüklemeden önce ilkini tamamen kaldırmanız gerekir.

Anti-Malware programınızı otomatik olarak güncellenecek şekilde ayarlayın

• Anti-Malware programının güncellemeleri otomatik olarak almanıza izin verdiğine emin olun, aksi takdirde başka bir program kullanın.
• Anti-Malware yazılımınızı, güncellemeleri düzenli olarak günlük kontrol edecek şekilde ayarlayın.

Cihazınızı kötü amaçlı yazılımlara karşı düzenli olarak tarayın

• Eğer kullandığınız Anti-Malware programında "her zaman açık tut" modu varsa, onu etkinleştirin. Farklı programların bu mod için kullandığı Gerçek Zamanlı Koruma veya Yerleşik Koruma gibi farklı adlandırmalar bulunabilir.
• Yakın zamanda şunları yaptıysanız tarama yapın:
  • güvenli olmayan ya da güvenilmeyen bir ağa bağlanmak,
  • başkalarıyla USB paylaşmak,
  • e-posta ile gelen yabancı ekleri açmak,
  • şüpheli bir linke tıklamak,
  • evinizde, iş yerinizde veya parçası olduğunuz topluluktaki birinin cihazında sorun olduğunu görmek.
• Bilgisayarınızda bulunan tüm dosyaları belirli aralıklarla tarayın. Bunu sıklıkla yapmak istemeyebilirsiniz (ve bunu gece devam edecek şekilde yapmak isteyebilirsiniz), ancak açık taramalar Anti-Malware programınızın "her zaman açık tut" özelliği veya güncelleme mekanizması ile ilgili sorunları, eğer varsa, belirlemenize yardımcı olur.

USB kabloları ve cihazları kullanırken iyi hijyen kurallarına uyun

Modern mobil cihazlarda - hem Android hem de iOS - USB üzerinden veri aktarımı varsayılan olarak devre dışıdır. Her halükarda en iyisi cihazınızı güvenilmeyen bir USB bağlantı noktasına takmaktan kaçınmak ve cihazınızı şarj etmeniz gerektiğinde bu bölümdeki tavsiyelere uymaktır.

• Cihazınız bir USB kablosuyla şarj ediliyorsa, kullandığınız kablonun yalnızca güç sağlayan bir şarj kablosu olduğundan emin değilseniz, USB giriş kısmını asla kamusal alanlardaki şarj yuvasına takmayın. Elektrik prizini kullanmanızı sağlayan bir adaptör kullandığınızdan emin olun.

  • YAPIN: Güç kablonuzu, aşağıdaki gibi elektrik prizine takılan bir adaptöre takın:

    
    [Görsel By Electro-world-standard'tan alınmıştır CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons aracılığıyla

  • YAPMAYIN: Eğer adaptör size ait değilse veya yalnızca güç sağlayan bir şarj kablosu kullandığınızdan emin değilseniz, güç kablosunu aşağıdaki gibi bir USB girişine takmayın:

    
    [Görsel Amin'den alınmıştır - CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons aracılığıyla

• Güvenilmeyen USB şarj yuvalarını kullanmanız gerekiyorsa, USB yuvasının cihazınıza zarar vermesini önlemek için bir USB veri engelleyici alabilirsiniz. Bu durumlarda kendi güvendiğiniz USB veri kullanıcı kullanın zira sahte bir USB veri engelleyici koruduğunuzu düşündüğünüz cihaza zarar verebilir.

  • USB veri engelleyicileri hakkında daha fazla bilgiyi USB veri engelleyici: Neden ihtiyacınız var? paylaşımından edinebilirsiniz.
  • Sahte USB veri engelleyicileri hakkında Bilgisayarınızı saniyeler içinde hackleyebilecek sahte bir veri engelleyici nasıl tespit edilir makalesinden bilgi edinebilirsiniz.

• Orta yerde bulduğunuzu bir USB'yi, kartı, diski veya kabloyu asla kullanmayın; daha önce virüs taşıyan bir USB belleği halka açık yerlerde bırakarak başkalarının cihazlarına zararlı kod bulaşmasına sebep olan kişiler olmuştur.

• Bir iş arkadaşınızın kablosunu veya USB'sini kullanmanız gerekiyorsa ve bu kullanım sebebiyle endişeleriniz varsa, zararlı yazılımları kontrol etmek için CIRCLean Stick kullanabilirsiniz.

Hassas bilgilerle alakalı olarak 'hijyenik' davranın

• Hassas bilgileri yalnızca şifreli yöntemler kullanarak saklayın veya gönderin.
• Bu bilgileri kiminle paylaştığınızdan emin olmak için çok dikkatli bir şekilde kontrol edin.
• Pek çok dolandırıcılık vakasında birisi sizinle elektronik yolla veya telefonla irtibata geçerek bu bilgilere ihtiyacı olan bir şirket veya devlet görevlisi gibi davranır.
• Özellikle bu tür bilgileri isteyen tuhaf bağlantılar ve açılır pencereler hakkında dikkatli olun.
• Hassas bilgiler şunları içerir:
  • Doğum tarihiniz ya da hakkınızdaki diğer belirleyici bilgiler
  • Şifreler
  • Banka hesabı veya kredi kartı bilgileri de dahil olmak üzere finansal bilgiler
  • Resmi kimlik numaraları, pasaport numaraları ve bir ofise girmek için kullandığınız kartların numaraları da dahil olmak üzere tanımlayıcı her türlü bilgi
  • Lisans kodları
  • Parmak iziniz veya iris taramaları

Diğer "akıllı cihazların" güvenliğini sağlayın

• Etrafınızda internete bağlı birden çok cihazın bulunmasının riskinin bu cihazların size sağlayabileceği faydadan daha ağır basıp basmadığını değerlendirin.
• Televizyonunuzun internet bağlantısını veya kullanmadığınız zamanlarda elektrik bağlantısını tamamen kesmeyi değerlendirin.
• Alexa, Cortana ve Siri gibi akıllı hoparlörleri kapatın. Cihazınız için temel güvenlik kılavuzundaki "sesle kontrolü devre dışı bırakma" bölümündeki talimatları izleyin:Android, iOS, macOS, Windows.
• Akıllı TV'lerde bulunan otomatik içerik tanıma (ACR) özelliğini kapatın. Otomatik içerik tanıma, izlediğiniz programları tanımaya çalışan bir akıllı TV teknolojisidir; bu programları kablo, havadan, akış hizmetleri ve hatta USB bellek gibi fiziksel araçlarla izleyip izlemediğiniz fark etmeksizin tanımaya çalışır.
  • Apple TV - Siri'yi devre dışı bırakarak otomatik içerik tanımayı (ACR) kapatın.
  • Android, Amazon Fire, LG, Roku, Samsung ve Sony dahil olmak üzere diğer TV'ler - Önce akıllı TV'nizin güvenliğini sağlayın, daha sonra ACR'yi kapatın.

Cihazınızı sıklıkla yeniden başlatın ve geceleri kapalı tutun

Cihazınıza virüs bulaştığından şüpheleniyorsanız...

Cihazınızın tüm ağ bağlantılarını kesin

• WiFi, mobil bağlantı, Bluetooth ve diğer cihazlarla kablosuz erişim sağlayan tüm bağlantıları kapatın.
• Cihazın diğer cihazlarla bağlantı kurmak için kullandığı tüm kabloları (ethernet kabloları gibi) çıkarın.

Depolama ortamını virüslü cihaza bağlamaktan kaçının

• Elden çıkarmak için hazırlamadığınız veya güvenli bir şekilde nasıl temizleyeceğinizi bilmediğiniz harici sabit diskleri, USB bellekleri, hafıza kartlarını veya diğer çıkarılabilir aygıtları kullanmayın.
• Benzer şekilde daha önce virüslü cihaza bağlanmış herhangi bir şeyi de kullanmaktan kaçının.

Anti-Malware yazılımınızı çalıştırın

Kurtarma sürücüsü kullanın

• Kötü amaçlı yazılımdan etkilenen eğer bir bilgisayarsa, Anti-Malware kurtarma sürücüsünden yeniden başlatın (Microsoft Defender Çevrimdışı ya da AVG Rescue Disk).
• İşiniz bittiğinde, kurtarma sürücüsünü oluşturmak için kullandığınız USB'yi atın.

Dosyaları yedekleyin

• En önemli belgelerinizi kullanılmamış veya temiz bir sürücüye, tercihen cihazınıza takılabilecek bir sürücüye yedekleyin.
  • Cihazınıza meşru olduğunu düşündüğünüz bir dosyadan, özellikle PDF, Word veya görseller gibi belge biçimlerinden zararlı yazılım bulaşmış olabileceğini unutmayın. Bu sebeple, temizlenen bilgisayarınıza bu dosyaları tekrar kopyalamadan güncel bir anti-malware aracıyla tarayın.
• Herhangi bir yazılım veya uygulamayı yedeklemeyin.

Profilleri içeren klasörü silerek tarayıcıyı temizleyin

Tarayıcınızda bir tuhaflık varsa veya tarayıcınıza reklam yazılımı (adware) ya da virüs bulaşmış olabileceğinden şüphelenirseniz, anti-malware yazılımı ile bir tarama yapıp hemen ardından tarayıcı profil klasörünüzü silerek bulaşmayı temizlemeyi deneyebilirsiniz.

Bu klasörü sildiğinizde tarayıcıya kaydedilen tüm parola, yer imleri, eklentiler ve çerezler gibi tüm bilgilerin de silineceğini unutmayın. Klasörü silmeden bu bilgileri yedeklemek isterseniz aşağıdaki talimatları takip edin.

1. Profil klasörünüzü bulun:
   • Firefox'ta profil klasörünü bulmak.
   • Chrome/Chromium'da profil klasörünü bulma.
2. Tüm profil klasörünün bir kopyasını oluşturabileceğiniz gibi üçüncü adıma atlayıp sadece yer imlerini ve parolaları yedekleyebilirsiniz. Profilinizin tamamını yedeklemek için aşağıdaki yönergeleri takip edin:
   • Firefox profillerinden bilgi yedekleme ve geri yükleme.
   • Chrome/Chromium için, birinci adımda bulduğunuz klasörü farklı bir konuma kopyalayın.
3. Yer imlerini yedekleyin:
   • Firefox'ta yer imlerini yedekle.
   • Chrome/Chromium'daki yer işaretlerini nasıl yedekleyeceğinizi öğrenmek için Chrome yer işaretlerini ve ayarlarını içe aktarma bölümündeki "Yer işaretlerini başka bir tarayıcıya taşıma veya dışa aktarma" konusuna bakın.
4. Tarayıcınızda sakladığınız şifreleri yedekleyin:
   • Tarayıcınıza virüs bulaşmışsa, tarayıcıda saklanan şifrelerin artık güvenli olmadığını unutmayın. Bulaşmadan kurtulduktan sonra bu şifreleri değiştirip bir şifre yöneticisinde saklamak daha güvenlidir.
   • Firefox'ta depolanan parolaları yedekleyin.
   • [Chrome/Chromium'da depolanan parolaları yedekleyin](Chrome/Chromium'da depolanan parolaları yedekleyin.

Profil klasörünüzdeki önemli verileri yedekledikten sonra, profil klasörünüzü silin ve aşağıdaki adımları takip ederek yedeklediğiniz verilerileri içe aktarın:

1. Tarayıcınızı kapatın ve profil klasörünü silin.
2. Tarayıcınızı açın. Yeni yüklenmiş gibi görünüyor olmalı.
3. Tuhaflık gittiğinde, yer imlerini ve parolaları içe aktarabilirsiniz. Tüm profil klasörünüzü geri yüklemenin yaşadığınız sorunları da muhtemelen geri yükleyeceğini unutmayın.
   • Firefox: Yer işaretlerini ve şifreleri içe aktarın.
   • Chrome/Chromium: yer imlerini ve şifreleri içe aktarın.

İşletim sistemini fabrika ayarlarına sıfırlayın veya yeniden yükleyin

• Önce en önemli dosyalarınızı yedekleyin.
• Mobil cihazlarda fabrika ayarlarına sıfırlamak için aşağıdaki talimatları takip edin:
  • Android - Android cihazlar farklılık gösterebilir ancak bir Android cihazın fabrika ayarlarına nasıl sıfırlanacağına ilişkin talimatları izlemeyi deneyin.
  • iOS – iPhone, iPad veya iPod'unuzu fabrika ayarlarına döndürme için Apple talimatlarını takip edin.
• Bilgisayarlar için işletim sisteminin nasıl yeniden yükleneceğine ilişkin talimatları takip edin:
  • Linux – Ana klasörün içeriğini kaybetmeden Ubuntu nasıl yeniden yüklenir rehberindeki talimatları takip edin. Diğer Linux dağıtımlarında, işletim sistemini yeniden yüklemeden önce ana klasörünüzü yedeklemeniz gerekebilir.
  • macOS - macOS'u yeniden yüklemeye ilişkin Apple talimatlarını takip edin.
  • Windows – Windows'un yeniden yüklenmesi için Windows talimatlarını takip edin.

Yeni bir cihaz alın

Kötü amaçlı yazılım bulaşması eski bir cihazı etkiliyorsa, yeni bir cihaz satın almalısınız.

Gelişmiş: dosyalarınızı yedeklemek için canlı bir Linux dağıtımı kullanın

• Virüs bulaşan cihazın WiFi, Ethernet veya diğer bağlantılar aracılığıyla ağa bağlı olmadığından emin olun.
• Yeni ve temiz bir USB edinin.
• Virüs bulaşmamış başka bir cihazda USB sürücü kullanarak Ubuntu veya Tails. için liveUSB sürücüsü oluşturun.
• Virüs bulaşmış cihazı kapatın.
• liveUSB'yi virüs bulaşmış cihaza takın.
• Virüs bulaşmış cihazı yeniden başlatın; cihaz liveUSB'den başlatılmalıdır.
• En önemli dosyalarınızı virüs bulaşmış cihazdan canlı USB bellek dışında yeni ve temiz bir sürücüye taşıyın.
  • Cihazınıza meşru olduğunu düşündüğünüz bir dosyadan, özellikle PDF, Word veya görseller gibi belge biçimlerinden zararlı yazılım bulaşmış olabileceğini unutmayın. Bu sebeple, temizlenen bilgisayarınıza bu dosyaları tekrar kopyalamadan güncel bir anti-malware aracıyla tarayın.
• Virüs bulaşmış cihazı kapatın.
• Canlı USB sürücüsünü atın. Bununla tekrar bir cihaza bağlanmayın, aksi takdirde o cihazlara virüs bulaşabilir.