သင်၏ဖုန်းထဲတွင် ထည့်ထားသော Application များက သင်၏ဒေတာများကို ရယူလေ့ရှိသည်။ ဒေတာများထဲတွင် သင့်ဖုန်း၏ ID ၊ သင့်ဖုန်းနံပါတ်နှင့် သင် မည်သည့် ဝိုင်ဖိုင်ကို ချိတ်ဆက်ထားသည် ကဲ့သို့သော သင့်ဒေတာအများအပြားကို ရယူနိုင်သည်။ ဒါ့အပြင် လိုအပ်တာထပ် ဒေတာစုဆောင်းမှုတွေကိုလည်း ဆိုရှယ်မီဒီယာ App တွေကနေတစ်ဆင့် ရယူတာတွေရှိပါသည်။ Facebook (သို့) Instagram များမှ ရယူတာများပါသည်။ ဒါကြောင့် ထိုကဲ့သို့သော ဆိုရှယ်မီဒီယာ App တွေကိုအသုံးပြုသည့်အခါ Browser တွေကနေတစ်ဆင့် ဝင်ရောက် သုံစွဲတာက သင့်ရဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးရာနှင့် ဆိုင်သော အချက်အလက်အချို့ကို ကာကွယ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ (like Firefox)

သင်၏ အက်ပ်ပလီကေးရှင်း၏ တောင်းဆိုသည့် ခွင့်ပြုချက်များကို ကြည့်ရှုပါ

ဖုန်းထဲတွင်ရှိသော Application တစ်ခုချင်းစီတွင် ရှိနေသော သို့မဟုတ် မျှဝေသုံးစွဲနေသော ခွင့်ပြုထားခြင်း (Permission) များကို စစ်ကြည့်ပါ။ အသုံးမပြုတော့သော Apps များ၏ Permission ကိုစစ်ကြည့်ပြီး လိုအပ်ပါက ပေးခဲ့မိသော ခွင့်ပြုချက်များကိုဖြုတ်ပစ်ပါ

• တည်နေရာ

• အဆက်အသွယ်များ

• စာတိုများ

• မိုက်ခရိုဖုန်း

• ကင်မရာ

• ဖုန်းခေါ်ဆိုမှု မှတ်တမ်း

• ဖုန်း

• System Setting အား ဖြည့်စွက်ပြင်ဆင်ခြင်း (သို့) ပြောင်းလဲခြင်း

• အခြား App များကို ဒေါင်းလုပ်လုပ်ရန် ခွင့်ပြုသည်

• ပြက္ခဒိန်များ

• ကြိုတင်အသိပေးသော reminders များ

• ဓါတ်ပုံများ

• Bluetooth

• ကွန်ယက်

• အနီးနားရှိသော စက်ပစ္စည်းများ၏ အပြန်အလှန်တုံ့ပြန်မှုများ

• အသံ သို့မဟုတ် စကား မှတ်သားမှု ဆိုင်ရာများ

• ကျန်းမာရေးနှင့် သက်ဆိုင်သော

• မီဒီယာနှင့် သက်ဆိုင်သော

• ဒေတာများထည့်သွင်း ထားသော (Files) များ / (Folders) ဖိုင်တွဲများ

• ဖုန်းထဲတွင်ပါဝင်သော ခန္ဓာကိုယ်လှုပ်ရှားမှု၊ ကြံ့ခိုင်မှုများနှင့် သက်ဆိုင်သည်များ

• သင်၏ iphone တွင် ပါဝင်သော Application များနှင့် ပက်သက်၍ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများအာ ပိုမိုသိရှိရန် ဒီလမ်းညွှန်းအား ဖတ်ပါ။ (https://securityplanner.consumerreports.org/tool/review-iphone-app-permissions).

• ကိုယ်ရေးကိုယ်တာနှင့်တည်နေရာဝန်ဆောင်မှုများ(https://support.apple.com/en-us/HT203033) နှင့် ပက်သက်သော အကြောင်းအရာများ

• More info on other app permissions

တည်နေရာအားပိတ်ထားပြီး မှတ်တမ်းအားရှင်းလင်းပါ

• သင့်စက်တစ်ခုလုံးနှင့် အက်ပ်တစ်ခုချင်းအတွက်ပါ ၎င်းတို့ကို အသုံးမပြုသည့်အခါတွင် တည်နေရာဝန်ဆောင်မှုများကို အလုံးစုံပိတ်သည့်အလေ့အကျင့်ကို ရယူပါ။
  • သင်၏စက်ပစ္စည်းများအား တည်နေရာ ပြသနေမှု တစ်နည်းအားဖြင့် Lcoation ဖွင့်ထားခြင်းအား ပိတ်တတ်ရန် သင်ယူပါ။ (https://support.apple.com/HT207092)
• အကယ်၍များ သင့်စက်ပစ္စည်း၏တည်နေရာများအား ဖွင့်ထားမိပါက အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီ တည်နေရာမှတ်တမ်းအား ပုံမှန်စစ်ဆေးပြီးရှင်းလင်းပါ။
  • သင်၏ စက်ပစ္စည်းများ၏ တည်နေရာ မှတ်တမ်းများအား ဖျက်နိုင်ရန် သင်ယူပါ။ (https://support.apple.com/guide/iphone/iph32b15b22f/ios) iPad
  • အကယ်၍ သင်၏စက်ပစ္စည်းများအား တည်နေရာ Location ဖွင့်ထားမိပါက ပုံမှန်စစ်ဆေးပြီး တည်နေရာမှတ်တမ်းသိမ်းဆည်းမှုများကို Google Map ရဲ့ Location History ကနေ ရှင်းလင်းဖို့လိုသည်။ သင်၏ တည်နေရာမှတ်တမ်းများနှင့် သွားလာလှုပ်ရှားမှုများကို Google Map မှ မှတ်သားထားမှုကို ဖျက်နိုင်ရန်အတွက် ဒီနေရာတွင် လမ်းညွှန်ကို ဖတ်ရှုနိုင်သည််။ (https://support.google.com/accounts/answer/3118687?#delete) and your Maps activity.

သင့်စက်နှင့်ချိတ်ဆက်ထားသည့်အကောင့်များအားလုံခြုံအောင်ပြုလုပ်ပါ။

• Apple ID နှင့် စကားဝှက်ကို ကာကွယ်ရန် Apple ၏ စစ်ဆေးရန်စာရင်း ကို ဖတ်ရှုပါ။ တိတိကျကျပြောရလျှင် ခိုင်မာအားကောင်းသော စကားဝှက်တစ်ခုထားရန်၊ နှစ်ဆင့်ခံလုံခြုံရေးကို ဖွင့်ထားရန် နှင့် သင်၏ Apple ID အကောင့်ကို မည်သူနှင့်မှ မျှဝေထားခြင်းမရှိစေရန် ဂရုစိုက်ပါ။
• သင်၏ Apple ID အကောင့်နှင့် ချိတ်ဆက်နေသော စက်ပစ္စည်းများကို ကြည့်ရှုရန် သင်၏ စက်ပစ္စည်းစာရင်းကို ကြည့်ရှုနည်းကို လေ့လာပါ။
• သင့်စက်ပစ္စည်း နှင့် ချိတ်ဆက်မှုရှိနေသာ တခြားအကောင့်များအား စစ်ဆေးရန် ဆိုရှယ်မီဒီယာအကောင့်အပိုင်းကိုလည်းကြည့်ပါ။
• သင် ထိန်းချုပ်မှုမရှိသော စက်ပစ္စည်းများမှ သံသယဖြစ်ဖွယ်လုပ်ဆောင်ချက်များကို သင်မြင်ပါက သင့်အကောင့်လုပ်ဆောင်ချက်ကိုပြသသည့် စာမျက်နှာများ၏ ဓာတ်ပုံ (သို့မဟုတ်) screenshot ကိုရိုက်ယူလိုမည်ဖြစ်သည်။
• Follow the Apple ID သည် ပေါက်ကြားမှုရှိနေသည်ဟု သံသယရှိချိန်တွင် လိုက်နာရန် Apple မှ အကြံပြုထားသော အဆင့်များအား လိုက်နာပါ။
• အစွန်းနှစ်ဖက်ဝှက်စာစနစ်ဖြင့် ကာကွယ်ထားပြီး သင်၏ အချက်အလက်များအား စိတ်ချရသော ချိတ်ဆက်ဖူးသည့် စက်ပစ္စည်းများမှသာ ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်ခြင်းရှိစေရန် iCloud အတွက် Advanced Data Protectionအား ဖွင့်ကာ အသုံးပြုခြင်းကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားပါ။
  • အကယ်၍သင်သည် Advanced Data Protection ကို ဖွင့်ထားပါက ဝက်ဘ်ဆိုက်ပေါ်ရှိ iCloud မှတစ်ဆင့် သင်၏ အချက်အလက်များကို ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်တော့မည်မဟုတ်ပဲ ယခင်ဝင်ရောက်ဖူးသည့် စိတ်ချရသော စက်ပစ္စည်းများတွင်သာ ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်တော့မည်ဖြစ်သည်။ ဝက်ဘ်ဆိုက်မှတစ်ဆင့် ဝင်ရောက်ခြင်းကို ပြန်လည်ဖွင့်ထားပါက သင်ချိတ်ဆက်ဖူးသည့် စိတ်ချရသော စက်ပစ္စည်းတစ်လုံးလုံးအား ဝဘ်တွင် အသုံးပြုခြင်းကို ယာယီအသုံးခွင့်ပြုပေးရန်အတွက် အသုံးပြုနိုင်သည်။

သင့်စက်ပစ္စည်း၊ အကောင့်များ သို့မဟုတ် အချက်အလက်များကို ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုရန် ခွင့်ပြုချက်ပေးထားမိသည်များကို ဖယ်ရှားပါ။

• သင်က iOS 15 (သို့) 15 Version ထပ်နှိမ့်သော iOS ကိုအသုံးပြုသူဖြစ်ပါက ဒီမှာပေးထားတဲ့ အကြောင်းအရာကို ဖတ်ကြည့်ပြီး မိမိ၏ Apple ID အကောင့် (သို့) သင်၏ စက်ပစ္စည်းများကို မည်သူဝင်ရောက်နေသည်ကို လည်းကောင်း၊ ရရှိနေသော ဝင်ရောက်ခွင့် ခွင့်ပြုချက်များအား ကန့်သတ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ this checklist to see if anyone else has access to your device or accounts.
• အကယ်၍ သင်အသုံးပြုနေသော ဖုန်း iOS 16 (သို့မဟုတ်) iOS 16 နှင့်အထပ်ဖြစ်ပါက ယခုပြောပြမည့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ စစ်ဆေးခြင်းများ များပြုလုပ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်:
  • သင်မျှဝေထားသော အကြောင်းအရာ သတင်းအချက်များ၊ Application များ၊ မျှဝေခဲ့သည့် လူများအားဤ နေရာတွင် ကြည့်ရှုပြီး စစ်ဆေးနိုင်ပါသည်။ (https://support.apple.com/en-gb/guide/iphone/iph42f0b2d53/16.0/ios/16.0).
  • တစ်ခြားသူများနှင့် Application နှင့် တစ်ခြားအချက်အလက်များ မျှဝေခြင်းအား သတိချပ်ပါ။ ရပ်တန့်ပါ။ (https://support.apple.com/guide/personal-safety/how-safety-check-works-ips2aad835e1/1.0/web/1.0#ips6b5010ee3).
• တစ်ချို့သော ကိစ္စရပ်တွေအတွက် သင်မျှဝေလိုက်တဲ့ Application တွေရှိမှာဖြစ်ပေမယ့် အဲ့ဒီ Application တွေကတောင် တကယ်တမ်းတော့ သင့်ကို မကာကွယ်နိုင်ပါဘူး။ (https://support.apple.com/guide/personal-safety/additional-considerations-safety-check-ipsce4cb8352/web) ဒါကြောင့် ဖုန်း Setting ထဲက Safety Check ကို ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုပြီး ဘယ်လိုအကြောင်းမျှဝေမှုတွေကို လျော့ချသင့်တယ်ဆိုတာမျိုးကို Safety Check ကိုဝင်ရောက်ကြည့်ရှုခြင်းအားဖြင့် လေ့လာတွေ့ရှိ နိုင်မှာဖြစ်ပါသည်။
• iPhone မှာအလိုအလျောက် ပါဝင်ပြီးသားဖြစ်တဲ့ Application (သို့) အကြောင်းအရာမျှဝေမှုတွေကို နဲ့ ပက်သက်တဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများကို အသေးစိတ်လေ့လာနိုင်ပါသည်။(https://support.apple.com/guide/iphone/use-built-in-privacy-and-security-protections-iph6e7d349d1/ios#iph27454a3969).

အချိန်တစ်ခုထိ ဖုန်းအားအသုံးမပြုတော့ပါက ဖုန်းစခရင်အား ပိတ်ပြီး လော့ခ်ချထားပါ

• သင်၏ ဖုန်းစခရင်အား သင်အသုံးမပြုတော့သည့် အချိန်တွင် ချက်ခြင်း ဖုန်းစခရင်ပိတ်သွားရန် စီမံပါ။ ( ၅မိနစ်သည် အကောင်းဆုံးအချိန်ဖြစ်သည်။)
• အနည်းဆုံး အက္ခရာ 10 လုံး)ရှိသော စကားဝှက် Passphrase တစ်နည်းအားဖြင့် (ဂဏန်းအက္ခရာ၊ သင်္ကေတ တွေ စားသာတွေ အားလုံးထည့်နိုင်မယ်) Passphrase တစ်ခုကို ဖန်တီးပါ။ တိုတိုတုတ်တုတ် စကားဝှက်တွေ၊ ကိန်းဂဏန်းတွေကို မထားပဲနဲ့ Passphrase တွေကိုသာ အသုံးပြုပါ။
• သင်၏ဖုန်းအား ဖွင့်ဖို့ရန်အတွက် လက်ဗွေ၊ မျက်နှာ Scan ကဲ့သို့သော အရာများအား စကားဝှက်အဖြစ်ထားခြင် (ဒါမှမဟုတ်) မျက်လုံး၊ အသံကို အသုံးပြုပြီး ဖုန်း၏ လော့ခ်ဖွင့်ခိုင်းသည့်စနစ်ကို ပြုလုပ်ထားခြင်းသည် အခြေအနေတစ်ခုခု ကြုံရပါက သင့်အား အကြပ်ကိုင်သော နည်းလမ်းအသုံးပြုပြီး သင်၏ဖုန်းအားဖွင့်ဖို့ တစ်စုံတစ်ယောက် (သို့) အစုအဖွဲ့အလိုက် အသုံးပြုနိုင်သည်။ ဉပမာ သင်၏ ဖုန်းလုခံရသော အခြေအနေတစ်ခုကို စဉ်းစားကြည့်ပါက ပို၍ မြင်သာနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ဒါကြောင့် သင့်တွင် စာရိုက်ရန်အဆင်မပြေလောက်သည့် အမြင်အာရုံချို့တဲ့ခြင်း၊ အကြားအာရုံချို့တဲ့ခြင်း ၊ ကိုယ်လက်မသန်စွမ်းခြင်း စတဲ့ အခြေအနေတွေမရှိပါက Passphrase ပေးခြင်းကိုသာ အသုံးပြုသင့်ပြီး တစ်ခြားအရာများအား အသုံးမပြုသင့်ပါ။
  • သင့်အနေဖြင့် သင့်လက်ဗွေနှင့် မျက်နှာကိုထည့်သွင်းထားပြီးဖြစ်ပါက ၎င်းတို့ကို သင့်စက်ပစ္စည်းမှ ဖယ်ရှားပါ။
  • သင်၏ဖုန်းတွင် ထည့်သွင်းခဲ့သော လက်ဗွေရာကို ဖယ်ရှားလိုပါက ဒီနေရာတွင် လေ့လာကြည့်နိုင်သည်။ (https://support.apple.com/en-us/102528#manage).
  • သင်၏ဖုန်းတွင် ထည့်သွင်းခဲ့သော မျက်နှာသွင်ပြင် ID များအား ပြန်လည်ပိတ်လိုပါက ဒီနေရာတွင် လေ့လာကြည့်နိုင်သည်။(https://support.apple.com/en-sg/guide/iphone/iph6d162927a/ios#aria-iph7be5b34b6).
• ရိုးရှင်းသည့် "swipe to unlock"ရွေးချယ်မှုသည် လုံခြုံသောလော့ချခြင်းမဟုတ်ပါ ၎င်းရွေးချယ်မှုကိုအသုံးမပြုပါနှင့်။
• Passcode ဖန်တီးလိုပါက ဒီနေရာတွ် အသေးစိတ်လေ့လာနိုင်ပါသည်။ Apple's guide on setting passcodes on iPhone, iPad or iPod touch.

သင့်စက်လော့ခ်ချထားချိန်တွင် မြင်နိုင်သောအရာများကို ထိန်းချုပ်ပါ။ ဉပမာ တစ်စုံတစ်ယောက်က မက်ဆေ့(ချ်) ပို့လာချိန်တွင် သင်ဖုန်းခရင်ပေါ်၌ မက်ဆေ့(ချ်) ပေါ်နေခြင်းစတဲ့ အကြောင်းအရာများကိုဆိုလိုသည်။

• အဲ့ဒါကြောင့် ဖုန်းတွင် Notification Setting တစ်နည်းအားဖြင့် မက်ဆေ့(ချ်)၊ Email စသည့် အကြောင်းအရာများ မပေါ်လာစေရန်အတွက်ဖုန်းစခရင် ပိတ်ထားသော အချိန်၌ Notification Setting ကို "Never" ပြုလုပ်သင့်သည်။အဲ့ဒါမှသာ တစ်စုံတစ်ယောက် ပေးပို့လာသောအကြောင်းအရာများအား ဖုန်းစခရင်ပေါ်တွင် တက်မလာသော အနေအထားတွင်ရှိမည်ဖြစ်သည်။ "(https://support.apple.com/guide/iphone/iph7c3d96bab/ios)
• မိမိ၏ စက်ပစ္စည်း iphone (သို့) ipad Setting ထဲသို့ ဝင်ရောက်ကာ Face ID & Passcode နေရာသို့ဝင်ရောက်ပါ။ ပြီးလျှင် Accessories ဆိုတာလေးကိုတွေ့ရင် “Turn off” လုပ်ပြီးပိတ်ပစ်ပါ။ တကယ်တော့ သင့်ရဲ့ ဖုန်း (သို့) ipad နှင့် ပြင်ပရှိ စက်ပစ္စည်းများ တစ်ခုခုနှင့် ချိတ်ဆက်မှုတွင် သင့်အနေဖြင့် ဖုန်းကိုဖွင့်ကာ ခွင့်ပြုချက်ပေးရန် လိုအပ်ပါသည်။ ထိုသို့သော အခြေအနေများအတွက် သင်၏ဖုန်း စခရင်ပိတ်ထားတဲ့ အချိန်မျိုးမှာ ပြင်ပရှိ စက်ပစ္စည်း တစ်ခုခု နှင့် သင်၏ ဖုန်းချိတ်ဆက်မှု ပြုလုပ်ရန်အတွက် မဖြစ်မနေ ခွင့်ပြုချက်လိုအပ်အောင် “Accessories” ကို ပိတ်ထားခိုင်းခြင်းဖြစ်ပါသည်။ iPhone၊ iPad (သို့) iPod များ တစ်ခြားသော ပြင်ပစက်ပစ္စည်း တစ်ခုခုနှင့် ချိတ်ဆက်ရာတွင် လိုအပ်သော အချက်အလက်များကို အသေးစိတ်သိရှိလိုပါက ဒီ Link တွင် ဆက်၍ ဖတ်နိုင်ပါသည်။ (https://support.apple.com/en-us/111806).
• အောက်ထဲမှာရှိတဲ့ Notification / Control Center/ Siri/ Home Control စသည်များ ကို “အစိမ်းရောင်လေးပြောင်းကာ ဖွင့်တာမိပါက" သင်၏ဖုန်းစခရင် ပိတ်ထားရင်တောင်မှ ဒီမှာရှိတဲ့ Features တွေကို သုံးလို့ရနိုင်ပါသည်။ ဒါကြောင့် ဖုန်းစခရင် ပိတ်ထားပြီး လူအများမမြင်စေချင်တဲ့ အရာတွေကို ဒီနေရာမှာလာပြီး ခွင့်ပြုချက်တွေ ပိတ်ထားလို့ရပါတယ်။ ဉပမာ ဖုန်းစခရင်ပိတ်ထားတဲ့အချိန် တစ်စုံတစ်ယောက်က Message ပေးပို့နေခြင်းကို စခရင်ပေါ်မှာ မပေါ်စေချင်ဘူးဆိုရင် “Notification” ကို “ ပိတ်ရမှာဖြစ်ပါသည်။ အလားတူစွာပဲ ဖုန်းစခရင်ပိတ်နေသည့်အချိန်တွင် “Notification” နှင့် “Control Center” ကို ပိတ်ထားရမည်ဖြစ်ပါသည်။ Control Center ကိုမပိတ်ထားမိခြင်းက သင်မသိလိုက်သောအချိန်တွင် သင်၏ဖုန်းစခရင်ဖွင့်စရာမလိုပဲ သင့်ဖုန်းအား ပိတ်ခြင်း၊ Reset ချခြင်းများပြုလုပ်နိုင်ခြင်းကြောင့် ဒီ Setting များကို သတိထားပြီး စီမံသင့်ပါသည်။
  • iPhone ဖုန်းခရင် ပိတ်ထားရင်တောင်မှ မိမိကိုယ်တိုင် ခွင့်ပြုပေးထားမိသော App ရဲ့ အချက်အလက်ရနေပုံနဲ့ အသုံးချနေပုံကို သေချာလေ့လေ့လာပါ။ Lock Screen နဲ့ပက်သက်ပြီး အကြောင်းအရာ အသေးစိတ်ကို ဒီနေရာတွင် လေ့လာနိုင်သည်။(https://support.apple.com/guide/iphone/control-access-information-lock-screen-iph9a2a69136/ios).

Voice Controls (အသံထိန်းချုပ်ခြင်း) ကိုပိတ်ပါ။

• အသံထိန်းတွေကိုထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ Voice Control feature ကို ပိတ်ပါ။ [ https://support.apple.com/HT207301) နှင့်/သို့မဟုတ်Siri
• iPhone မှာပါဝင်တဲ့ Siri ကို ပိတ်ပါ။ Siri ကိုပတ်နိုင်ဖို့ရန်အတွက် ဒီနေရာတွင် ကြည့်ရှုနိုင်ပါသည်။(https://support.apple.com/en-il/guide/iphone/iphc28624b81abc/ios). ဖုန်းရဲ့စခရင်ပိတ်နေစဉ််တွင် Siri ပွင့်မသွားစေရန် “Allow Siri When Locked” ဆိုတာလေးကို ပိတ်ပစ်ထားပါ။
• Dictation ကိုလည်းပိတ်ထားပါ။ Dictation နှင့် Siri ကိုပိတ်ထားခြင်းဖြင့် Apple ကုမ္ပဏီ သင်၏ Apple ID အကောင့်နှင့် ချိတ်ဆက်နေသော Siri ရဲ့ ဒေတာများကို ဖြတ်ပေးမှာဖြစ်ပါတယ်။ Dictation ကိုပိတ်နိုင်ဖို့ရန်အတွက် ဖုန်းထဲက Setting ထဲကိုဝင်ပါ။ General ကိုသွားပါ။ Keyboard ကို တွေ့ပြီးဆိုတာနဲ့ “Enable Dictation” ကို ပိတ်ပစ်ပါ။
• ဤနေရာတွင် Siri ကိုအသုံးပြုခြင်းအားဖြင့် Apple ကုမ္ပဏီအနေဖြင့် ဒေတာတွေကို မည်ကဲ့သို့ စုဆောင်းပြီး ရယူနေကြောင်းကို အသေးစိတ်ဖတ်ရှုနိုင်ပါသည်။ (https://www.apple.com/legal/privacy/data/en/ask-siri-dictation)
• အသံထိန်းချုပ်မှုအားပြုလုပ်နိုင်သော (Voice Control) ကိုသည် သင့်အတွက် အန္တရာယ်ရှိနိုင်နေခြင်းထပ် သင့်အတွက် အကျိုးကျေးဇူးများစွာပေးသည်ဟုယူဆပါက ပိုမိုလုံခြုံစေရန် အောက်ပါအကြောင်းအရာများအား ဖတ်ရှုပါ။ (https://securityplanner.consumerreports.org/tool/secure-your-smart -speaker)

သင့် ၏ဖုန်းစခရင်ကို အခြားသူများမမြင်နိုင်အောင် တားဆီးပေးသည့် Privacy စခရင်မှန်ကပ်များကို အသုံးပြုပါ။

• အထပ်ပါအကြောင်းအရာများနှင့် ပက်သက်ပြီး အထူးသဖြင့် လုံခြုံရေးအစီအမံအကြောင်းများ ပိုမိုသိရှိလိုပါက ဖော်ပြပါ Link တွင့် လေ့လာနိုင်သည်။ (https://securityplanner.consumerreports.org/tool/use-a-privacy-filter-screen).

ကင်မရာအကာ ကို အသုံးပြုပါ

• ပထမဆုံးအနေဖြင့် သင့်စက်တွင် ကင်မရာများ မည်သည့်နေရာမှာရှိ၊ မရှိကို ရှာဖွေပါ။ သင့်စမတ်ဖုန်းတွင် တစ်ခုထက်မက ရှိနိုင်ပါသည်။
• နည်းပညာနိမ့် ကင်မရာအဖုံး - သင့်ကင်မရာအပေါ်တွင် ကပ်ခွာပတ်တီးငယ်ကို အသုံးပြုကာ ပိတ်ထားပြီး ကင်မရာကို အသုံးပြုရန် လိုအပ်သည့်အခါ ၎င်းကို ရွှေ့၍ အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ အလယ်အပိုင်းသည် ကော်မပါသောကြောင့် ကင်မရာမှန်မျက်နှာပြင်ကို စေးကပ်ခြင်းမရှိသည့်အတွက် ပတ်တီးသည် စတစ်ကာထက် ပိုကောင်းပါသည်။
• သင်၏စက်ပစ္စည်းများ၍ ပါဝင်သော ကင်မရာများအား ပိတ်ထားနိုင်ရန်အတွက် သင့်တော်သော ကင်မရာကာဗာ “ Webcam” များအား ရှာဖွေ၊ ဝယ်ယူ တပ်ဆင်ပါ။

သင်အသုံးမပြုနေချိန်တွင် ချိတ်ဆက်နေမှုများကို ပိတ်ထားပါ

• ညဘက်တွင်သင့်စက်များကို လုံးဝပိတ်ထားပါ။
• Wi=Fi ၊ ဘလူးတုရှ်နှင့် ကွန်ရက်မျှဝေခြင်းကို အသုံးမပြုပါက ပိတ်သည့်အလေ့အကျင့်ကိုပြုလုပ်ပါ။
• Airplane mode ဖွင့်ထားခြင်းသည် သင်၏စက်ပစ္စည်းများအား ချိတ်ဆက်များမှုကို အလွယ်တကူပိတ်ရန် အမြန်နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဒါကြောင့် သင်၏စက်ပစ္စည်းများကို Airplane Mode "On” စဉ်အချိန်မှာပဲ သင်အသုံပြုလိုသည့် အခြား အရာများကို အသုံးပြုဖို့ရန်အတွက် Wifi နဲ့ Bluetooth အားတစ်ပြိုင်တည်း ဖွင့်နည်းကို လေ့လာပါ။
  • airplane mode ကိုဖွင့်ပြီး wifi နှင့် bluetooth များကို သေချာပိတ်ပါ။
  • ဒီနေရာမှာကတော့ သင်၏စက်ပစ္စည်းကို Airplane Mode ဖွင့်ထားနေချိန်မှာပဲ Wifi / Bluetooth များအားရွေးချယ်ပြီး ဖွင့်နိုင်ရန် ဤ လမ်းညွှန်တွင် လေ့လာနိုင်သည်။ (https://support.apple.com/en-us/108785).
• Bluetooth နှင့် Wifi များအသုံးမပြုချိန်တွင် အမြဲတမ်းပိတ်ထားရန်လိုသည်။ ထိုသို့ပိတ်ရန်အတွက် အလွယ်တကူ Control Center အားသွား၍ ဖုန်းစခရင်ကို ဆွဲတင်၍ ပိတ်လေ့ရှိကြသည်။ Control Center မှာ Bluetooth /Wifi ပိတ်ခြင်းက လက်ရှိ ချိတ်ဆက်နေသော Bluetooth/Wifi connection များအား ချိတ်ဆက်မှုကိုသာ ဖြတ်တောက်ပေးခြင်းဖြစ်တာကြောင့် Bluetooth နဲ့ Wifi ကိုတစ်ပြိုင်တည်းပိတ်နိုင်ရန်အတွက် ဖုန်း Setting ထဲကသာဝင်ရောက် ပိတ်ရန်လိုအပ်သည်။
• မိမိဖုန်းနှင့် တစ်ခြားစက်ပစ္စည်း တစ်ခုအား အင်တာနက်ချိတ်ဆက်ရန်အတွက် Personal Hotspot များအား အသုံးပြုလေ့ရှိသည်။ Personal Hotspot အားအသုံးမပြုတော့ပါက ပိတ်ထားသင့်ပါသည်။
  • သင်၏ စက်ပစ္စည်းမှ အင်တာနက်မျှဝေအသုံးပြုနိုင်သော “Personal Hotspot” အား တစ်ခြားနှင့် မျှဝေထားခြင်းမရှိမှုကို သေချာစေရန်အတွက် Setting ကိုသွားပါ။ Cellular ကို ဝင်လိုက်တာနဲ့ Personal Hotspot ကိုတွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့မှာ “Allow others to Join” ဆိုတာကို ပိတ်ထားရမှာဖြစ်ပါတယ်။ သင်ကိုယ်တိုင်က ခွင့်မပြုပဲ မည်သူကမှ သင်၏ဖုန်းအင်တာနက်အား ချိတ်ဆက်ခြင်းမပြုစေရန်အတွက် ဒီ Setting ကအရေးကြီးပါသည်။
  • သင်၏ Personal Hotspot အား မည်သို့ စီမံရမည်ကို ဤလမ်းညွှန်တွင် ကြည့်ရှုနိုင်သည်။ (https://support.apple.com/en-us/111785).

သင်သိမ်းဆည်းထားသော wifi ကွန်ရက်များကို ရှင်းလင်းပါ

• သင်ချိတ်ဆက်မည့်ကွန်ယက်များ (အထူးသဖြင့် Wifi ကွန်ယက်) စတဲ့ ကွန်ယက်အမည်၊ စကားဝှက်တွေကို စကားဝှက်များထည့်သွင်းသိမ်းဆည်းနိုင်သော (Password Manager) တွင် ထည့်သွင်းသိမ်းဆည်းပါ။
• အများအားဖြင့် စက်ပစ္စည်းနှင့် ချိန်ဆက်သော ကွန်ယက်များအား စက်တွင်မှတ်တမ်းတင်ထားလေ့ ရှီတတ်သည်။ ဒါကြောင့် သင်ချိတ်ဆက်ခဲ့သော Wifi နာမည်၊ စကားဝှက်များအား စက်ပစ္စည်းတွင် မှတ်ထားပါက အမြဲတမ်း Setting ထဲတွင် ဝင်ရောက် ဖျက်ပစ်ရမည်ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ထို Wifi များကို အသုံးမပြုဖြစ်တော့ဘူးဆိုပါက " Auto-Join” ဆိုတာလေးကို ပိတ်ထားသင့်ပါသည်။ “Auto-Join” ကိုပိတ်ထားခြင်းဖြင့် သင့်စက်ပစ္စည်းက Wifi ကွန်ယက်ရောက်သည့်နေရာတွင် ချိတ်ဆက်မှုပြုလုပ်တော့မည်မဟုတ်ပါ။ Wifi ကွန်ယက် တစ်ခုချိတ်ဆက်ရန်အတွက် " Wif Name နှင့် password” လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။ ချိတ်ဆက်မိခဲ့သော “Wifi” ကွန်ယက်များအား ဖျက်ပစ်နိုင်ရန်အတွက် ဤလမ်းညွှန်တွင် ဖတ်ရှုနိုင်သည်။ (https://support.apple.com/en-us/102480).
• သင်၏ဖုန်း Setting ထဲတွင် ဖုန်းနှင့်ချိတ်ဆက်မိပြီး သိမ်းဆည်းမိခဲ့သော Wifi/ Bluetooth ကွန်ယက်များအား Reset ချနိုင်ပါသည်။ Reset ချလိုက်ခြင်းအားဖြင့် သင်၏စက် မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သော Wifi/ Bluetooth ကွန်ယက်များ အားလုံးပျက်သွားမည်ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ ပြုလုပ်နိုင်ရန်အတွက် သင်၏ iPhone အား Reset ချနည်းအား ဤလမ်းညွှန်တွင် ဖတ်ရှုနိုင်သည်။ (https://support.apple.com/guide/iphone/reset-iphone-settings-iphea1c2fe48/ios).

သင်အသုံးမပြုနေချိန်တွင် မျှဝေခြင်းကိုပိတ်ထားပါ

• AirDrop ဆိုသည်မှာ Apple ကုမ္ပဏီမှ ထုတ်ကုန်များအား အသုံးပြုသူအချင်းချင်း မိမိတို့မှာရှိနေသည့် ဒေတာ (ဓါတ်ပုံ၊ သီချင်း၊ ဖိုင်များ) အား မျှဝေနိုင်ရန် ပြုလုပ်သည့် စနစ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ AirDrop မှာ “ Receiving Off” ပြုလုပ်ထားခြင်းက သင်၏ စက်ပစ္စည်းနှင့် ချိတ်ဆက်ရန်အတွက် သင်၏ခွင့်ပြုချက်လိုအောင်ပြုလုပ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ဒါကြောင့် တစ်စုံတစ်ဦးက သင်၏ AirDrop နှင့်ချိတ်ဆက်ပေမယ့်လည်း “ Receiving Off”လုပ်ထားလိုက်ပါက တစ်ခြားသူမှ သင်၏ စက်ပစ္စည်းထဲသို့ ဒေတာများ မျှဝေလာခြင်းအား ကာကွယ်ပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ (https://support.apple.com/en-us/119857#setoptions).

အဆင့်မြင့်: တစ်စုံတစ်ယောက်သည် သင့်ခွင့်ပြုချက်မရှိဘဲ သင့်စက်ပစ္စည်းကို ဝင်ရောက်အသုံးပြုခြင်းရှိမရှိသုံးသပ်ပါ (အခြေခံဒစ်ဂျစ်တယ်ဓာတ်ခွဲခန်းပညာ)

အောက်ပါ စစ်ဆေးစာရင်းများရှိ အဆင့်များကို လိုက်နာပါ

• မိမိ၏ iCloud အကောင့်အား ပြန်လည် သုံးသပ်ပါ။ (https://github.com/securitywithoutborders/guide-to-quick-forensics/blob/master/ios/icloud.md)
• မိုဘိုင်းစက်ပစ္စည်းများအား စီမံစစ်ဆေးပါ။ (https://github.com/securitywithoutborders/guide-to-quick-forensics/blob/master/ios/mdm.md)
• Check for jailbreaks.
• chat app များနှင့်ဆက်စပ်နေသောစက်ပစ္စည်းများအား စစ်ဆေးပါ။ (https://github.com/securitywithoutborders/guide-to-quick-forensics/blob/master/smartphones/linkeddevices.md)
• မိမိစက်ပစ္စည်းများနှင့် ချိတ်ဆက်မည့် ကွန်ယက်များနှင့် ကွန်ယက်နှင့် ချိတ်ဆက်နေသော အချိတ်အဆက်တွေကို လေ့လာစောင့်ကြည့်ပါ။ (https://github.com/securitywithoutborders/guide-to-quick-forensics/blob/master/smartphones/network.md)
• သင်၏ စက်ပစ္စည်း အန္တရာယ်ကျရောက်နေပြီဟု သံသယရှိပါက၊ အလျင်အမြန် သင့်ပြသနာအား ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် စီမံထားသော လမ်းညွှန်ကို ဤနေရာတွင်ဖတ်ရှုနိုင်ပြီး တစ်ဆင့်ခြင်း လိုက်လုပ်ရမှာဖြစ်ပါသည်။ (https://digitalfirstaid.org/topics/device-acting-suspiciously/#ios-intro).

ထပ်မံပါရှိသော အရင်းအမြစ်များ

• Security in a Box malware guide
• သင်၏ Apple စက်ပစ္စည်းများအား လုံခြုံစွာ အသုံးပြုနိုင်ရန်အတွက် (Personal Safety Guide ) လုံခြုံစွာအသုံးပြုနည်းလမ်းညွှန် ရှိပါသည်။ (https://help.apple.com/pdf/personal-safety/en_US/personal-safety-user-guide.pdf)